ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh sốt rét (SR) là một bệnh truyền nhiễm, do ký sinh trùng sốt rét (KSTSR) gây nên và muỗi Anopheles (An.) là véc tơ truyền bệnh, hậu quả của nó gây nên những thiệt hại to lớn về sức khỏe và tính mạng của con người, là yếu tố kìm hãm sự phát triển kinh tế, xã hội của một đất nước. Sự lan truyền bệnh SR phụ thuộc vào 3 yếu tố: KSTSR, muỗi truyền bệnh và con người, diễn ra trong một môi trường phù hợp, quan hệ tương hỗ với các điều kiện của môi trường và được mô tả là một hệ sinh thái tự nhiên [41].
Theo số liệu thống kê, sau giai đoạn bùng nổ SR (1991-1992) đến nay, tình hình SR ở Việt Nam đã được cải thiện đáng kể. Năm 2010, cả nước có 21 người chết do SR, giảm 48,7% so với năm 2006; tỷ lệ mắc SR năm 2010 giảm 42,6% và số người có KSTSR giảm 22,63% so với năm 2006. Trong 5 năm (2006 – 2010) cả nước đã có 59 tỉnh, thành phố không có dịch SR; 39 tỉnh, thành phố không có người chết do SR [37].
Trong chương trình Phòng chống sốt rét (PCSR) ở Việt Nam hiện nay, biện pháp chính PCSR là “đi hai chân” diệt véc tơ và điều trị diệt KSTSR, phối hợp với biện pháp “bền vững” khác như truyền thông giáo dục sức khỏe, đã mang lại nhiều kết quả khả quan. Tuy nhiên, diễn biến bệnh SR ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, vùng rừng núi có nhiều nhóm dân đến khai thác lâm sản, làm rừng, rẫy ngủ lại qua đêm vẫn còn là vấn đề dai dẳng, phức tạp. Do đó, việc PCSR ngoài những khó khăn về địa bàn, về chuyên môn kỹ thuật như KSTSR kháng thuốc điều trị, muỗi kháng hoá chất diệt, thì PCSR cho các đối tượng đi rừng, rẫy ngủ lại qua đêm hiện nay là vấn đề nan giải, thách thức.
Xã Đak Nhau là một xã miền núi thuộc vùng sốt rét lưu hành (SRLH) nặng của tỉnh Bình Phước, hội đủ các đặc trưng về tình hình SR, về địa bàn và về di biến động dân vào vùng SR, hơn nữa đây là điểm lần đầu tiên phát hiện KSTSR kháng thuốc điều trị đặc hiệu hiện nay [36].
Với mong muốn được tìm hiểu tất cả các thông tin về tình hình bệnh sốt rét (BNSR, KSTSR, muỗi SR…) và các yếu tố kinh tế, xã hội, hiểu biết và tham gia PCSR của cộng đồng… về PCSR, đồng thời qua đó đóng góp thêm ý kiến có cơ sở khoa học cho địa phương, cho chương trình PCSR một cách thực tế, cụ thể hơn, chúng tôi đề xuất tiến hành đề tài: “Nghiên cứu thực trạng và các yếu tố liên quan đến mắc sốt rét tại xã Đak Nhau, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước“.
Mục tiêu:
1) Xác định tỷ lệ mắc SR của cộng đồng dân cư tại xã Đak Nhau, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước.
2) Mô tả một số yếu tố liên quan đến mắc SR của người dân tại xã nghiên cứu.
