MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết
Mướp đắng hay còn được gọi là khổ qua, lương qua (Momordica charantia L.), thuộc họ Bầu bí (Cucurbitaceae) có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới châu Phi và miền nam châu Á, hiện nay được trồng rộng rãi ở khắp các nơi trong vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới [28].
Nước ta có khí hậu thổ nhưỡng rất phù hợp với cây mướp đắng và cho năng suất cao. Mướp đắng ngoài việc sử dụng làm nguồn thực phẩm còn cung cấp dược liệu cho các nhà bào chế thuốc [26].
Cho đến nay, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về mặt dược liệu của cây mướp đắng (Momordica charantia L.), chủ yếu tập trung vào việc ly trích, phân tích các thành phần hoá học của các hợp chất thứ cấp có trong cây [1],[9]. Trong khi những nghiên cứu về sinh lý cơ bản còn rất ít. Ngoài ra, việc nhân giống cây chủ yếu bằng phương pháp gieo hạt, cây con rất dễ bị bệnh tấn công làm cho năng suất, hàm lượng và chất lượng các hợp chất tự nhiên trong cây giảm sút. Vì vậy, việc nhân giống cây dược liệu đang được các nhà nuôi cấy mô quan tâm. Nuôi cấy mô tế bào thực vật đã không ngừng phát triển và đem lại hiệu quả thiết thực trong công tác chọn tạo và nhân giống cây trồng. Do đó, để có giống cây mướp đắng đồng nhất, sạch bệnh và số lượng lớn, nuôi cấy mô cây mướp đắng đang trở thành việc làm cần thiết.
Đề tài: “Tìm hiểu sự tạo mô sẹo và phát sinh hình thái cây mướp đắng (Momordica charantia L.) trong nuôi cấy in vitro” được thực hiện nhằm hiểu biết thêm về khoa học nuôi cấy mô, vi nhân giống trên đối tượng mướp đắng. Đây cũng là nghiên cứu cơ bản để ứng dụng cho các đối tượng khác thuộc họ bầu bí.
2. Mục tiêu của đề tài
Tìm được môi trường thích hợp nhất cho sự hình thành mô sẹo và phát sinh hình thái của mướp đắng trong nuôi cấy in vitro.
– Xác định khả năng hình thành mô sẹo trên những nguồn mẫu khác nhau (tử diệp, trụ hạ diệp, lá non,…) và ảnh hưởng của chất điều hoà sinh trưởng lên sự phát sinh hình thái trong nuôi cấy in vitro.
3. Ý nghĩa khoa học
Kết quả nghiên cứu sự tạo mô sẹo và phát sinh hình thái cây mướp đắng trong nuôi cấy in vitro sẽ tìm ra mối liên hệ giữa mô, tế bào, các giai đoạn phát sinh hình thái và giải thích vai trò của các chất điều hòa tăng trưởng thực vật trong sự phát sinh cơ quan ở cây mướp đắng.
4. Ý nghĩa thực tiễn
Tìm hiểu sự tạo mô sẹo và phát sinh hình thái cây mướp đắng trong nuôi cấy in vitro để biết được phương pháp, kỹ năng nuôi cấy mô trên đối tượng mướp đắng, góp phần xây dựng thành một qui trình vi nhân giống, nghiên cứu những sản phẩm nuôi cấy in vitro, …
