PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Đất đai là tư liệu sản xuất đặc biệt, không thể thay thế trong nông nghiệp, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là địa bàn phân bố các khu dân cư, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh và quốc phòng. Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước của Đảng và Nhà nước ta trong những năm qua đã đưa nền kinh tế nước ta phát triển mạnh mẽ, đời sống nhân dân đã và đang từng bước được cải thiện, hạ tầng xã hội cũng như hạ tầng kỹ thuật được thay đổi tạo ra bộ mặt mới cho đất nước và thu hẹp dần khoảng cách đối với các nước phát triển. Song hành với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa là sự gia tăng mạnh của nhu cầu sử dụng đất, đặc biệt là đất phi nông nghiệp trong khi quỹ đất lại có hạn. Điều này làm cho diện tích đất nông nghiệp liên tục giảm xuống do vậy cần phải quản lý chặt chẽ toàn bộ quỹ đất, đảm bảo đất đai được sử dụng tiết kiệm, hiệu quả và bền vững.
Để quản lý chặt chẽ quỹ đất đang ngày càng hạn chế này ngoài việc nắm chắc được các số liệu biến động về đất đai giữa các thời kỳ thông qua số liệu thống kê, kiểm kê đất đai thì việc xây dựng bản đồ biến động sử dụng đất cũng rất cần thiết. Bản đồ biến động sử dụng đất có thể được thành lập từ bản đồ hiện trạng sử dụng đất hiện có song bản đồ hiện trạng sử dụng đất chỉ được thành lập 5 năm một lần vào năm kiểm kê đất đai nên khó có thể thành lập được bản đồ biến động sử dụng đất cho một giai đoạn bất kỳ, thêm vào đó chất lượng của bản đồ hiện trạng sử dụng đất được thành lập trong các kỳ kiểm kê đất đai hiện nay là chưa cao.
Hiện nay ảnh vệ tinh đang được sử dụng khá rộng rãi ở nước ta trong các nghiên cứu tài nguyên-môi trường. Ảnh vệ tinh là nguồn thông tin có tính thời sự rất cao và nếu có ảnh vệ tinh ở các thời điểm khác nhau thì chúng ta còn có thể thành lập được bản đồ biến động sử dụng đất và xác định một cách khách quan được tình hình biến động sử dụng đất cho bất cứ giai đoạn nào. Nhưng việc nghiên cứu biến động sử dụng đất cũng như thành lập bản đồ biến động sử dụng đất thông qua ảnh vệ tinh còn đặt ra một số vấn đề:
– Mức độ chi tiết của việc thành lập bản đồ biến động sử dụng đất từ ảnh vệ tinh?
– Nếu chỉ sử dụng ảnh vệ tinh kết hợp với điều tra thực địa mà không kết hợp với Hệ thống thông tin địa lý (GIS) thì có thể thành lập được bản đồ biến động sử dụng đất không?
– Qui trình công nghệ lập nào là tối ưu cho việc lập bản đồ biến động sửdụng đất từ tư liệu viễn thám?…
Huyện Buôn Đôn cách thành phố Buôn Ma Thuột 27 km về phía Tây Bắc, là huyện có diện tích đất lâm nghiệp có rừng lớn nhất tỉnh Đắk Lắk. Trong một vài năm gần đây đất đai trên địa bàn huyện Buôn Đôn có sự biến động rất mạnh, đất sản xuất nông nghiệp, đất ở, đất chuyên dùng tăng nhanh trong khi rừng bị tàn phá mạnh. Song trên số liệu thống kê thì đất đai không có sự biến động đáng kể. Do vậy cần thiết phải xây dựng bản đồ biến động sử dụng đất trên địa bàn huyện để có cái nhìn đúng đắn về sự biến động này từ đó có các biện pháp kiên quyết giữ diện tích rừng còn sót lại của huyện Buôn Đôn nói riêng, của tỉnh Đắk Lắk nói chung.
Xuất phát từ những vấn đề trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Ứng dụng công nghệ tích hợp tư liệu viễn thám và GIS thành lập bản đồ biến động sử dụng đất giai đoạn 2004-2009 trên địa bàn huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk”.
1.2 MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
– Thành lập được bản đồ hiện trạng sử dụng đất năm 2004 và năm 2009 bằng công nghệ tích hợp tư liệu viễn thám và GIS;
– Xây dựng được bản đồ biến động đồng thời xác định được số liệu biến động sử dụng đất giai đoạn 2004-2009 ở huyện Buôn Đôn trên cở sở bản đồ hiện trạng sử dụng đất xây dựng được;
– Giúp các cơ quan có liên quan ở huyện Buôn Đôn có cái nhìn xác thực nhất về biến động sử dụng đất trên địa bàn Huyện từ đó đưa ra các chính sách thích hợp về sử dụng đất ở huyện Buôn Đôn.
1.3 YÊU CẦU
– Nắm vững công nghệ giải đoán ảnh viễn thám, tích hợp tư liệu viễn thám và GIS;
– Nắm được tình hình sử dụng và biến động đất đai trên địa bàn Huyện giai đoạn 2004-2009;
– Diễn giải được sự biến động sử dụng đất trên địa bàn huyện;
– Các số liệu điều tra phải được thu thập chính xác, đầy đủ và phải phản ánh được một cách trung thực, khách quan.
1.4 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu toàn bộ quỹ đất trên địa bàn huyện Buôn Đôn bằng ảnh vệ tinh SPOT 5 ở hai thời điểm năm 2004 và 2009.
1.5 Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN
Kết quả nghiên cứu góp phần khẳng tính ưu việt của phương pháp tích hợp tư liệu viễn thám và GIS trong công tác thành lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất; thành lập bản đồ biến động sử dụng đất. Đánh giá biến động một cách nhanh chóng, thuận tiện nhưng vẫn đảm bảo độ chính xác cần thiết trên một phạm vi rộng lớn.
Kết quả nghiên cứu của luận văn đưa ra số liệu về biến động sử dụng đất và bản đồ biến động sử dụng đất giai đoạn 2004-2009 góp phần chỉ ra chiều hướng, diện tích và vị trí không gian biến động sử dụng đất của huyện Buôn Đôn vì vậy đây sẽ là một tài liệu hữu ích cho công tác quy hoạch sửdụng đất của Buôn Đôn giai đoạn 2011-2020, góp phần đưa đất đai ngày càng được sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả, bền vững và bảo vệ môi trường.
