Phần I
MỞ ĐẦU
1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Đăk Lăk là tỉnh đứng đầu cả nước về năng suất và sản lượng cà phê vối. Có được thành tựu đó, cần kể đến việc không ngừng đầu tư thâm canh cho vườn cây, đặc biệt là thâm canh bằng phân bón. Song, nếu như phân hóa học là yếu tố đang được người nông dân chú trọng trong thâm canh, thì phân hữu cơ chỉ được sử dụng với lượng còn khiêm tốn, có những vườn cà phê trải qua hàng chục năm canh tác nhưng không hề được bồi dưỡng phân hữu cơ dưới bất kỳ hình thức nào. Hậu quả là đất trồng ngày càng bị thoái hóa, chai cứng, lượng vi sinh vật có lợi trong đất bị sụt giảm, vườn cây xuống cấp, năng suất và hiệu quả đầu tư thấp.
Trong khi đó, mỗi năm tại Đăk Lăk có hàng trăm ngàn tấn vỏ cà phê phế thải và tàn dư thực vật trên lô (cỏ rác, cành lá cà phê hoặc cây che bóng, chắn gió rụng và rong tỉa trong quá trình canh tác…). Đây là một nguồn hữu cơ dồi dào, nhưng không được sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả, gây lãng phí và ô nhiễm môi trường, vệ sinh nông thôn. Vỏ cà phê thường bị đốt bỏ hoặc đổ trực tiếp ra đồng không qua xử lý nên chậm phân huỷ, hiệu quả thấp và là nguồn mang sâu bệnh hại tích lũy cho vụ sau. Một số nông dân đem trộn vỏ cà phê với phân chuồng nhưng không được xử lý bằng vi sinh vật nên hiệu quả cũng không cao.
Cư M’gar là nơi có điều kiện khí hậu và đất đai thuận lợi cho sinh trưởng, phát triển của cây cà phê. Hiện tại Cư M’gar là một trong những huyện trồng cà phê chủ lực của tỉnh Đăk Lăk với diện tích cà phê vối của toàn huyện là 33.631 ha [13]. Như vậy hàng năm trên địa bàn này có hơn 20 nghìn tấn vỏ cà phê. Nếu có phương án tái sử dụng vỏ cà phê và tàn dư hữu cơ trên lô như một loại phân bón thì sẽ có được một nguồn hữu cơ đáng kể để cải thiện độ phì nhiêu đất, góp phần phát triển ổn định, bền vững đối với ngành sản xuất cà phê tại địa phương.
Xuất phát từ thực tiễn trên, được sự đồng ý của nhà trường và sự quan tâm của địa phương, chúng tôi triển khai đề tài “Nghiên cứu sử dụng phụ phế phẩm bón cho cà phê vối thời kỳ kinh doanh tại huyện Cư M’gar tỉnh Đăk Lăk”.
1.2. MỤC TIÊU ĐỀ TÀI
Xác định ảnh hưởng của phụ phế phẩm trong việc cải thiện độ phì nhiêu đất và tăng năng suất cà phê.
– Xác định hiệu quả kinh tế của việc sử dụng phụ phế phẩm bón cho cà phê trên địa bàn huyện Cư M’gar, tỉnh Đăk Lăk.
1.3. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN
1.3.1. Ý nghĩa khoa học
Làm sáng tỏ tác động của phụ phế phẩm đến quá trình sinh trưởng, phát triển và tạo lập năng suất ở cây cà phê vối thời kỳ kinh doanh.
Làm phong phú thêm nguồn cơ sở dữ liệu về vai trò của phụ phế phẩm đối với cây trồng nói chung và cây cà phê nói riêng, phục vụ trao đổi thông tin và kinh nghiệm trong nghiên cứu và sử dụng phụ phế phẩm.
1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn
Đăk Lăk là vùng trồng cà phê vối trọng điểm của cả nước. Hiện nay, việc bón phân cho cà phê của nông dân trong vùng chủ yếu dựa vào phân hoá học nên rất không bền vững về năng suất, chất lượng nông sản, hiệu quả kinh tế và môi trường. Do vậy nghiên cứu sử dụng phụ phế phẩm bón lại cho cà phê như một biện pháp quan trọng vừa tiết kiệm được chi phí sản xuất, vừa tăng năng suất cà phê, ổn định và tăng độ phì nhiêu đất và giảm thiểu ô nhiễm đối với môi trường là việc làm sát hợp với nhu cầu thực tiễn hiện nay.
