Luận án tiến sĩ chuyên ngành Kinh tế tài chính ngân hàng
Tên luận án: Quản lý rủi ro thanh khoản ngân hàng thương mại của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Những đóng góp mới về mặt lý luận và thực tiễn
Về mặt lý thuyết, luận án là công trình đầu tiên ứng dụng lý thuyết hành vi dự kiến (Theory of Planned Behaviour – TPB) để nghiên cứu các nhân tố tác động đến hành vi tham gia quản lý tài nguyên nước của cộng đồng trong bối cảnh Việt Nam. Luận án mở rộng mô hình nghiên cứu khi bổ sung thêm các biến nhận thức về giá trị của tài nguyên nước và mục đích sử dụng nước. Luận án đã lồng ghép TPB trong khung phân tích các cấp độ sự tham gia của cộng đồng với 5 mô hình TPB tương ứng với 5 hành vi tham gia.
Luận án kiểm định lý thuyết TPB trong bối cảnh Việt Nam và nhận thấy các biến TPB gồm thái độ, chuẩn mực chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi có tác động thuận chiều lên dự kiến mỗi hành vi tham gia quản lý tài nguyên nước của cộng đồng. Đồng thời, dự kiến tham gia quản lý tài nguyên nước của cộng đồng phụ thuộc nhận thức của họ về giá trị xã hội mà tài nguyên nước mang lại. Ngoài ra, mục đích sử dụng nước cũng có ảnh hưởng tới dự kiến tham gia quản lý của các hộ gia đình. Cụ thể, các hộ gia đình sử dụng nước hồ Thác Bà làm nguồn nước sinh hoạt qua hệ thống nước máy có mong muốn tham gia quản lý mạnh mẽ hơn, còn các hộ khai thác thủy sản ít có dự định tham gia quản lý.
Về mặt thực tiễn, với nghiên cứu được tiến hành vùng hồ Thác Bà, tỉnh Yên Bái, luận án đã xác định, phân tích mức độ và hành vi tham gia quản lý tài nguyên nước của cộng đồng vào các khía cạnh của quản lý tài nguyên nước do Mạng lưới Công tác vì nước Toàn cầu (GWP) đưa ra. Theo đó, sự tham gia của cộng đồng vùng hồ Thác Bà chính là một khía cạnh trong quản lý, thể hiện ở nấc thang thứ nhất của sự tham gia là “được thông báo” với hành vi tuân thủ chính sách và tham dự các cuộc họp người dân trong nội dung áp dụng công cụ kinh tế và phân bổ tài nguyên nước. Nấc thang tham gia thứ hai của cộng đồng vùng hồ Thác Bà là “được tham vấn” với hành vi đóng góp ý kiến cho cơ quan quản lý nhà nước về các vấn đề quy hoạch tài nguyên nước, kiểm soát ô nhiễm và giám sát. Những hành vi tham gia của cộng đồng vùng hồ Thác Bà cũng thể hiện vai trò của họ trong khía cạnh quản lý thông tin của quản lý tài nguyên nước.
Những đề xuất mới rút ra từ kết quả nghiên cứu
Từ kết quả nghiên cứu, luận án đề xuất nâng cao sự tham gia của cộng đồng vào quản lý tài nguyên nước: (1) tác động qua yếu tố thái độ bằng cách tuyên truyền cho cộng đồng về kết quả của các hành vi tham gia quản lý thông qua các kênh khác nhau, đặc biệt cho các hộ khai thác thủy sản; (2) tác động qua yếu tố chuẩn mực chủ quan và nhận thức về giá trị xã hội của tài nguyên nước thông qua tổ chức các hoạt động tập thể, tuyên truyền về ý nghĩa gắn kết xã hội của tài nguyên nước nhờ Đoàn Thanh niên và Hội phụ nữ; (3) tác động qua yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi, tạo điều kiện dễ dàng hơn cho cộng đồng tham gia quản lý: xây dựng cơ chế cho cộng đồng đóng góp nguồn lực bảo vệ tài nguyên nước, thay đổi thái độ làm việc của cán bộ địa phương theo hướng cởi mở, tổ chức hiệp hội ngành nghề cho các hộ gia đình sản xuất lâm nghiệp, thủy sản, nông nghiệp… để họ có người đại diện tham gia đối thoại trong quản lý.
