Luận án tiến sĩ chuyên ngành Kinh tế phát triển
Tên luận án: Năng suất của doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam: vai trò của xuất khẩu, hoạt động đổi mới và môi trường kinh doanh
1. Đóng góp về mặt lý luận
Một là, luận án hệ thống lại cơ sở lý thuyết lý thuyết liên quan đến năng suất và các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất ở cấp độ doanh nghiệp trong đó tập trung vào ba nhân tố chính ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng dài hạn và phù hợp với bối cảnh hội nhập kinh tế là xuất khẩu, đổi mới và môi trường kinh doanh. Theo đó, đối với từng tác động, luận án đã trình bày sâu vào lược khảo các lý thuyết và các nghiên cứu thực nghiệm trên thế giới và Việt Nam cũng như đi sâu vào phân tích cơ chế tác động của xuất khẩu, hoạt động đổi mới và năng suất. Các lược khảo này được kỳ vọng có giá trị tham khảo cho các nghiên cứu về sau, khi phân tích vào chủ đề đối với các nước đang phát triển như ở Việt Nam.
2. Đóng góp đối với nghiên cứu thực nghiệm
Bằng các phương pháp hồi quy theo kỹ thuật của OP, LP, GMM đề tài đã ước tính được tổng năng suất các yếu tố và phân tích bức tranh về tổng năng suất của doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam trong lĩnh vực sản xuất theo thời gian đặc biệt là giai đoạn trước khủng hoảng và sau khủng hoảng; sự khác biệt năng suất theo ngành và theo vùng miền; sự khác biệt về năng suất theo quy mô; sự khác biệt năng suất giữa doanh nghiệp xuất khẩu và không xuất khẩu; sự khác biệt năng suất giữa doanh nghiệp tiến hành đổi mới và doanh nghiệp.
Hai là, kết quả phân tích từ chủ đề xuất khẩu, hoạt động đổi mới và môi trường kinh doanh lên năng suất đóng góp vào các nghiên cứu thực nghiệm về các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất ở các quốc gia đang phát triển. Cụ thể kết quả nghiên cứu cho thấy:
– Kết quả nghiên cứu ở mục tiêu 1 cho thấy (1) tìm thấy cơ chế học hỏi thông qua xuất khẩu (xuất khẩu tác động đồng biến lên năng suất của DNNVV; (2) không tìm thấy bằng chứng cho thấy DN xuất khẩu có năng lực hấp thu cao hơn thì năng suất cao hơn (3) doanh nghiệp xuất khẩu sang Trung Quốc và Châu Âu có tác động dương lên năng suất của DNNVV; (4) nguyên nhân được lập luận giải thích cho sự xuất hiện của cơ chế học hỏi thông qua xuất khẩu ở các DNNVV ở Việt Nam có thể là do sự chuyển giao công nghệ do việc xuất khẩu đến các quốc gia phát triển.
– Đối với mục tiêu nghiên cứu về ảnh hưởng của hoạt động đổi mới lên năng suất nghiên cứu sử dụng thì nghiên cứu sử dụng mô hình nghiên cứu CDM của Crépon và cộng sự (1998) và mô hình CDM cải tiến của Arza (2010). Kết quả nghiên cứu cho thấy doanh nghiệp tiến hành đổi mới quy trình sản xuất, tác động đồng biến lên năng suất của DNNVV. DN tiến hành đổi mới sản phẩm hoặc cải tiến sản phẩm thì không tác động lên năng suất của DNNVV.
– Đối với nghiên cứu ảnh hưởng của môi trường kinh doanh lên năng suất thông qua vai trò trung gian của hoạt động đổi mới và xuất khẩu thì nghiên cứu sử dụng mô hình Causual –Step của Judd và Kenny (1981) và Baron và Kenny (1986) và MacKinnon và Dwyer (1993). Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng môi trường kinh doanh không chỉ ảnh hưởng trực tiếp lên năng suất mà còn hướng doanh nghiệp tới các hoạt động tạo ra năng suất. Cụ thể doanh nghiệp được nhà nước hỗ trợ và mặt tài chính và kỹ thuật, doanh nghiệp có quy mô mạng lưới tốt hơn, doanh nghiệp tọa lạc tại khu công nghiệp, khu chế xuất, doanh nghiệp tiếp cận Internet hoặc tiếp cận tín dụng chính thức thì có năng suất cao hơn thông kênh trung gian là đầu tư vào máy móc thiết bị và tham gia vào hoạt động xuất khẩu. Kết quả từ nghiên cứu này cho thấy rằng môi trường kinh doanh tốt là điều kiện cần thiết để giúp doanh nghiệp tăng năng suất và hướng các doanh nghiệp vào các hoạt động tạo ra năng suất.
