Luận án tiến sĩ chuyên ngành Kinh tế học
Tên luận án: Mô hình phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến xuất cư và lợi ích về thu nhập của hộ gia đình có người xuất cư
Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận, thực tiễn
Luận án đã có một số đóng góp về mặt lý luận và phương pháp cụ thể như sau :
(1) Nghiên cứu di cư được tiếp cận từ cấp hộ gia đình do các thành viên trong hộ gia đình ở Việt Nam, nhất là ở khu vực nông thôn, vẫn gắn kết và giữ mối quan hệ khăng khít. Quyết định di cư của cá nhân chịu tác động lớn từ các nhân tố hộ gia đình.
(2) Mô hình các nhân tố ảnh hưởng tới quyết định di cư tiếp tục được hoàn thiện với một phân tích đầy đủ từ các nhân tố thuộc cấp độ cộng đồng (cấp tỉnh), cấp độ hộ gia đình và cấp độ cá nhân.
(3) Nghiên cứu di cư ở Việt Nam thường được thực hiện bằng những dữ liệu đơn lẻ, tức là mới chỉ được nghiên cứu ở trạng thái tĩnh. Luận án này đã thực hiện phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới quyết định di cư bằng mô hình số liệu mảng có yếu tố trễ để phân tích tác động nhân quả trong di cư. Phương pháp này có ý nghĩa về học thuật khi di cư đã được nghiên cứu ở trạng thái động.
Những kết quả nghiên cứu của luận án cũng đã tạo ra những giá trị đóng góp về thực tiễn, cụ thể:
a. Hộ có mức sống thấp ở năm trước có tác động làm tăng xác suất hộ có người xuất cư ở năm sau, tức là mức sống ở năm trước là một trong những nguyên nhân dẫn đến quyết định hộ có người di cư ở năm sau.
b. Các tỉnh tăng được việc làm cho người lao động ở năm trước sẽ giảm xác suất hộ có người xuất cư ở năm sau. Như vậy, tín hiệu việc làm của tỉnh ở năm trước là một trong những nguyên nhân dẫn đến quyết định hộ có người di cư ở năm sau.
c. Tiền lương thị trường không phải là yếu tố quyết định đối với những người di cư dưới 12 tháng, nhưng lại là một trong những yếu tố quan trọng với những người di cư từ 12 tháng trở lên.
d. Di cư giai đoạn 2010 – 2014 có tác động tích cực đến thu nhập cũng như mức sống của hộ, kết quả cụ thể :
− Hộ có người di cư đã cải thiện được mức sống theo cả chiều so sánh tuyệt đối cũng như so sánh tương đối.
− Mô hình phân rã Blinder – Oaxaca cho biết mức cải thiện thu nhập của nhóm hộ có người di cư so với nhóm hộ không có người di cư là 1,39%.
− Mô hình hồi quy phân vị cho biết hộ có người di cư có mức chi tiêu cao hơn hộ không có người di cư ở phân vị 10% và 50%.
− Mô hình hồi quy với số liệu mảng cho biết chi tiêu của hộ có người di cư cao hơn 1,02 lần so với hộ không có người di cư.
Những đề xuất mới rút ra từ kết quả nghiên cứu
Do di cư giúp cải thiện mức sống và những hộ năm trước có mức sống thấp có xu hướng di cư vào năm sau nên những hộ có người muốn di cư thì cần có chính sách hỗ trợ như vay vốn ưu đãi, đào tạo kỹ năng nghề phù hợp với thị trường lao động nơi đến… để họ sớm tìm được việc làm cải thiện thu nhập và từ đó cải thiện cuộc sống hộ gia đình.
Những tỉnh tạo được nhiều việc làm thì xác suất di cư năm sau giảm nên để điều tiết thị trường lao động thì chính quyền cấp tỉnh cần có chính sách để cải thiện chỉ số cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), tăng vốn đầu tư tạo việc làm để thu hút lao động và giảm xuất cư.
Tiền lương thị trường tác động tích cực với những người di cư trên 12 tháng nên địa phương nào có chính sách tiền lương phù hợp sẽ giúp điều chỉnh lao động di cư phù hợp hơn và từ đó làm cho thị trường lao động hoạt động hiệu quả hơn.
