Luận án tiến sĩ chuyên ngành Kinh tế học
Tên luận án: Các yếu tố tác động tới hành vi người tiêu dùng đối với xe điện hai bánh tại đô thị Hà Nội.
1. Luận án nghiên cứu hành vi người tiêu dùng đối với xe điện hai bánh (E2W), phương tiện di chuyến quen thuộc hàng ngày tại đô thị Việt Nam mà trước đó chưa có một nghiên cứu nào thực hiện. Luận án nghiên cứu theo cách tiếp cận tâm lý học hành vi, giúp giải thích và làm sáng tỏ những yếu tố tích cực và yếu tố tiêu cực tiềm ẩn tác động tới nhận thức, thái độ và hành vi của người tiêu dùng đồi với E2W, đồng thời đem đến những nhận thức mới và rõ ràng về các mặt tích cực và hạn chế khi sử dụng phương tiện này.
2. Luận án đã phát triển theo một hướng tiếp cận khá mới mẻ, một cách nhìn mới trong lĩnh vực hành vi của người tiêu dùng đồi với phương tiện đi lại cá nhân tại đô thị Việt Nam khi vận dụng lý thuyết lợi ích và lý thuyết hành vi dự định (TPB) của Ajzen (2005, 2016) để phát triển mô hình nghiên cứu cho E2W. Mô hình nghiên cứu gồm mười ba cấu trúc yếu tố và bốn mươi thang đo (biến), trong đó, một số cấu trúc và thang đo mới do luận án phát triển trong điều kiện bối cảnh kinh tế – văn hoá – xã hội, đặc thù cơ sở hạ tầng giao thông đô thị và thói quen sử dụng phương tiện xe máy tại Việt Nam (khác biệt với điều kiện các nước khác).
3. Luận án bổ sung thêm 2 yếu tố mới là chính sách xúc tiến bán của doanh nghiệp và sự hấp dẫn của xe máy động cơ xăng (phương tiện thay thế) vào cấu trúc mô hình TPB ban đầu của Ajzen chỉ gồm có 3 yếu tố là: thái độ, chuẩn chủ quan và kiểm soát hành vi. Luận án thiết lập 7 yếu tố thành phần tác động đến yếu tố thái độ: lợi ích kinh tế, thuận tiện sử dụng, thuận tiện thay thế ắc qui/phụ tùng, kích thước – khối lượng, an toàn, thân thiện môi trường, ô nhiễm môi trường và không an toàn đối với xe máy.
4. Luận án phát triển một số thang đo mới cho các yếu tố thành phần tác động tới yếu tố thái độ và yếu tố sự hấp dẫn của phương tiện xe máy. Bổ sung thêm thang đo ảnh hưởng của người bán hàng vào cấu trúc yếu tố chuẩn chủ quan của lý thuyết hành vi dự định TPB.
5. Kết quả nghiên cứu trên địa bàn Hà Nội, tập trung vào đối tượng học sinh trung học phổ thông cho thấy, chỉ có một trong hai yếu tố bổ sung thêm trong mô hình thiết lập được chấp nhận là yếu tố sự hấp dẫn của xe máy động cơ xăng (phương tiện thay thế) và bốn yếu tố thành phần trong bảy yếu tố thành phần mới đề xuất được chấp nhận là lợi ích kinh tế, thân thiện môi trường, thuận tiện sử dụng, kích thước – khôi lượng. Đây là những yếu tố có mối quan hệ tương quan tới hành vi người tiêu dùng đối với E2W.
6. Luận án đánh giá mức độ tác động của từng yếu tố tới hành vi của người tiêu dùng E2W tại đô thị Hà Nội (tập trung cho đối tượng học sinh THPT). Kết quả nghiên cứu cho thấy, các yếu tố tác động tới thái độ sử dụng E2W, từ mạnh nhất tới yếu nhất là: lợi ích kinh tế, thân thiện môi trường, thuận tiện sử dụng và kích thước – khôi lượng xe. Các yếu tố tác động tới dự định sử dụng E2W, từ mạnh nhất tới nhỏ nhất là: thái độ, chuẩn chủ quan, và sự hấp dẫn của xe máy động cơ xăng. Dựa trên kết quả nghiên cứu, luận án đưa ra một số khuyến nghị chính sách trong lĩnh vực E2W để hướng tới phát triển bền vững ngành xe điện và giao thông vận tải “xanh’ tương lai./.
