THÔNG TIN VỀ LUẬN ÁN
Tên luận án: Nghiên cứu tồn lưu và dược động học của kháng sinh trên Cá tra (Pangasianodon hypophthalmus)
Ngành: Nuôi trồng Thủy sản
Mã ngành: 9620301
Họ tên Nghiên cứu sinh: Phạm Quang Vinh
Khóa 2019 đợt 2
Người hướng dẫn chính luận án tiến sĩ: PGS TS. Trần Minh Phú
Người hướng dẫn phụ luận án tiến sĩ: GS TS. Đặng Thị Hoàng Oanh
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Cần Thơ
1. Tóm tắt nội dung luận án
Cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) là loài thuỷ sản được nuôi phổ biến ở vùng ĐBSCL, là một trong những mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Hiện trạng nuôi cá ở mật độ cao trong thời gian gần đây là nguyên nhân dẫn đến các bệnh nhiễm khuẩn xảy ra thường xuyên và người nuôi đã điều trị chủ yếu bằng cách sử dụng kháng sinh. Từ đó, vấn đề tồn dư kháng sinh là một trong những thách thức, là rào cản kỹ thuật lớn cho ngành nuôi cá tra, cần có giải pháp hiệu quả giảm thiểu tình trạng tồn dư kháng sinh trong các sản phẩm cá tra của Việt Nam. Tuy nhiên, đến nay chưa có nghiên cứu về tồn lưu, dược động học của những loại kháng sinh được dùng phổ biến trên cá tra. Đây là nghiên cứu đầu tiên về tồn lưu, được động học của kháng sinh trên cá tra, được thực hiện với những nội dung chính: (1) đánh giá tình hình sử dụng và tồn lưu kháng sinh trên cá tra nuôi tại ĐBSCL; (2) xác định các thông số được được động học và (3) thời gian đào thải của kháng sinh florfenicol (FF), doxycycline (DOX) và amoxicillin (AMX) của cá tra, trong điều kiện thí nghiệm trên bề và trong ao đất.
Tình hình sử dụng kháng sinh trên cá tra được khảo sát bằng cách phỏng vấn 90 trại nuôi ở Cần Thơ, An Giang, và Đồng Tháp. Kết quả cho thấy, phần lớn cơ sở nuôi (90-100%) đã sử dụng từ 1-5 loại kháng sinh khác nhau trong một vụ nuôi để điều trị bệnh gan thận mù và xuất huyết huyết phù đầu. Hiện nay, người nuôi sử dụng 9-15 loại kháng sinh thương mại khác nhau trong nuôi cá tra. Đối với các hộ nuôi ở quy mô nhỏ, tần suất sử dụng kháng sinh cao nhất 2-7 lần/vụ nuôi và sử dụng nhiều nhất là 5 loại kháng sinh/vụ nuôi. Ở các vùng nuôi công ty ít sử dụng kháng sinh trong quá trình nuôi, nhiều nhất là 3 lần/vụ nuôi và tối đa là 3 loại kháng sinh/vụ nuôi. Các loại kháng sinh đang được sử dụng phổ biến hiện nay là doxycycline (44,4-61,1% người nuôi sử dụng) và amoxicillin (33,3-53,3%). Bên cạnh đó trong nghiên cứu cũng đã tính toán được lượng kháng sinh bình quân để sản xuất được 1 tấn cá tra ở các quy mô hộ nuôi nhỏ, hộ nuôi lớn và vùng nuôi công ty, tương ứng lần lượt là 0,10, 0,07 và 0,03 kg kháng sinh/tấn cá. Kết quả đánh giá tình hình tồn lưu kháng sinh trên cá tra thương phẩm (0,8-1,2 kg) được thực hiện trên tổng số 180 mẫu cá (10 mẫu/tháng/vùng nuôi, tại 3 địa phương, trong 6 tháng), kháng sinh được phân tích bằng phương pháp sắc ký lỏng khối phổ (LC-
