Luận án tiến sĩ chuyên ngành Dược học cổ truyền
Tên luận án: Nghiên cứu thành phần hóa học và tác dụng sinh học của cây gối hạc (Leea rubra Blume ex Spreng., họ Leeaceae).
1. Về thực vật học
– Đã mô tả đặc điểm thực vật một cách chi tiết, lần đầu tiên có dữ liệu về phân tích hoa, quả, lá, hạt đặc điểm i học lá, thân, rễ của cây Gối hạc.
2. Về hóa học
– 10 hợp chất lần đầu tiên phân lập được được từ chi Leea: europetin-3-O-α-L-rhamnopyranosid, rhamnetin-3-O-α-L-rhamnopyranosid, juglanin, artabotrysid B, arctiin, acid maslinic, lup-20(29)-en-3β,6α-diol, huzhangosid D, stigmast-4-en-3,6-dion, goniothalamin.
– 18 chất lần đầu tiên được phân lập từ loài Leea rubra gồm: kaempferol, quercetin, europetin-3-O-α-L-rhamnopyranosid, rhamnetin-3-O-α-L-rhamnopyranosid, juglanin, artabotrysid B, acid protocatechuic, arctiin, β-sitosterol, daucosterol, acid ursolic, acid oleanolic, acid maslinic, β-amyrin và huzhangosid D.
Các kết quả nghiên cứu cho thấy, thành phần hóa học trong của cây Gối hạc rất đa dạng. Các hợp chất thuộc nhiều nhóm khác nhau. Hai nhóm hoạt chất chính có trong cây Gối hạc là flavonoid (07 hợp chất) và triterpenoid (05 hợp chất).
– Định lượng thành phần chính là acid gallic trong rễ, thân Gối hạc (h m lượng là 0,236 % 0,116 %) ; định lượng đồng thời acid gallic và europetin-3-O-α-L-rhamnopyranosid trong lá Gối hạc (h m lượng lần lượt là 0,142 % và 0, 097 %) bằng HPLC.
3. Về tác dụng sinh học
– Lần đầu tiên tác dụng chữa các chứng iêm, đau theo kinh nghiệm dân gian của rễ Gối hạc được chứng minh trên thực nghiệm. Luận án cũng đã chứng minh lá Gối hạc có những tác dụng kể trên có phần tốt hơn rễ, mở ra hướng nghiên cứu mới cho iệc sử dụng lá thay thế rễ, góp phần khai thác bền ững dược liệu Gối hạc.
– Đã bước đầu chứng minh được cơ chế tác dụng của dược liệu Gối hạc thông qua con đường ức chế enzym liên quan đến iêm l xanthin oxidase (XO), lipoxygenase (LO) và cyclooxygenase (COX). Nghiên cứu n y cũng đã phân lập được các hợp chất từ dược liệu đã được chứng minh có tác dụng giảm đau, chống iêm (acid gallic, các flavonoid, acid maslinic…).
– Thăm dò xác định được tác dụng ức chế enzym protease HIV-1 của cao chiết ethanol to n phần phân đoạn từ lá, thân, rễ cây Gối hạc và hợp chất lup-20(29)-en-3β,6α-diol phân lập từ thân Gối hạc.
Luận án cung cấp những thông tin ban đầu định hướng tiếp tục nghiên cứu cơ bản và ứng dụng với dược liệu này.
