Họ và tên nghiên cứu sinh: Đinh Quốc Hưng
Tên đề tài luận án: “Nghiên cứu tác dụng của viên nang cứng Nhất gan linh trong điều trị xơ gan trên thực nghiệm và lâm sàng”.
Chuyên ngành: Y học cổ truyền
Mã số: 9720115
Người hướng dẫn:
1. PGS.TS. Phạm Xuân Phong
2. PGS.TS. Nguyễn Tiến Thịnh
Cơ sở đào tạo: Viện Y học cổ truyền Quân đội – Bộ Quốc Phòng
Những kết luận mới của luận án:
Luận án là công trình đầu tiên kết hợp đánh giá toàn diện tính an toàn, tác dụng bảo vệ gan trên thực nghiệm và hiệu quả hỗ trợ điều trị trên lâm sàng của viên nang cứng Nhất gan linh – một chế phẩm y học cổ truyền được phát triển trên cơ sở lý luận biện chứng YHCT kết hợp minh chứng thực nghiệm và lâm sàng hiện đại. Những điểm mới của luận án gồm:
– Chứng minh tính an toàn cao của viên nang cứng Nhất gan linh qua nghiên cứu độc tính cấp và bán trường diễn: Không xác định được LD50 khi sử dụng liều tối đa 70g/kg thể trọng đường uống trên chuột nhắt trắng. Không ghi nhận tổn thương huyết học, chức năng gan thận hay mô bệnh học gan – thận trên thỏ sau 12 tuần dùng liều 300-900mg/kg/ngày.
– Chứng minh tác dụng bảo vệ tế bào gan của viên nang Nhất gan linh trên mô hình xơ gan thực nghiệm gây bởi carbon tetrachlorid (CCL) ở chuột nhắt trắng: thuốc giúp giảm đáng kể tỷ lệ tử vong, cải thiện rõ rệt các chỉ số sinh hóa huyết thanh (ALT, AST, bilirubin toàn phần) và phục hồi cấu trúc mô gan cả về đại thể và vi thể. So sánh đối chứng cho thấy hiệu quả của Nhất gan linh vượt trội so với nhóm sử dụng Silymarin và các nhóm chỉ dùng riêng lẻ Sài hồ và Hoàng bá. Đồng thời, làm rõ vai trò của hoạt chất Saikosaponin D từ Sài hồ có tác dụng chống viêm mạnh qua cơ chế ức chế sản sinh NO, góp phần lý giải tác dụng bảo vệ tế bào gan của chế phẩm.
– Chứng minh Viên nang cứng Nhất gan linh có hiệu quả rõ rệt trong điều trị xơ gan giai đoạn Child-Pugh A, B sau 30 ngày sử dụng: Về lâm sàng, thuốc giúp cải thiện đáng kể các triệu chứng như đau tức hạ sườn phải, mệt mỏi, ăn uống kém, đầy bụng, miệng khô đắng, với sự khác biệt có ý nghĩa thống kê so với nhóm đối chứng (p < 0,05). Về cận lâm sàng, các chỉ số men gan (AST, ALT, GGT) và bilirubin toàn phần giảm rõ rệt, chỉ số APRI – phản ánh mức độ xơ hóa gan – giảm hơn so với nhóm chứng (p < 0,05); đồng thời chỉ số Fibroscan cải thiện rõ rệt, với 24% bệnh nhân giảm mức xơ hóa từ F4 xuống F3 so với chỉ 4% ở nhóm chứng. Tỷ lệ bệnh nhân đạt hiệu quả điều trị ở mức khá (theo thang điểm của Trịnh Tiêu Du) trong nhóm sử dụng Nhất gan linh lên tới 70%, vượt trội so với nhóm đối chứng (28%), có ý nghĩa thống kê (p < 0,05). Hiệu quả điều trị được ghi nhận trên tất cả các thể bệnh xơ gan theo y học cổ truyền, trong đó hiệu quả nhất với thể Can uất tỳ hư và Can thận âm hư, khẳng định tác dụng điều trị toàn diện và định hướng điều trị cá thể hóa theo từng thể bệnh. Khẳng định tính an toàn của Nhất gan linh trên lâm sàng, không ghi nhận tác dụng không mong muốn, không ảnh hưởng đến mạch, huyết áp, chức năng thận sau 30 ngày sử dụng.
