Luận án tiến sĩ chuyên ngành Kế toán
Tên luận án: Hoàn thiện kiểm toán báo cáo tài chính ngân hàng thương mại tại các doanh nghiệp kiểm toán độc lập ở Việt Nam
Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận:
Luận án đã hệ thống hóa và làm rõ những vấn đề lý luận liên quan đến kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC) ngân hàng thương mại (NHTM) tại các doanh nghiệp kiểm toán (DNKT) độc lập gồm: đối tượng, mục tiêu, căn cứ, nội dung, quy trình, các kỹ thuật thu thập bằng chứng và kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán BCTC NHTM.
Luận án đã đi sâu nghiên cứu những đặc trưng của NHTM và chỉ rõ ảnh hưởng của những đặc trưng này đến cuộc kiểm toán BCTC NHTM; phân tích những khác biệt giữa cuộc kiểm toán BCTC NHTM với cuộc kiểm toán BCTC doanh nghiệp; khái quát hóa quy trình mẫu để thực hiện một cuộc kiểm toán BCTC NHTM trên cơ sở rủi ro; nghiên cứu vận dụng các thủ tục kiểm toán đối với một số hoạt động kinh doanh đặc thù của NHTM; nghiên cứu việc sử dụng các nền tảng công nghệ thông tin tại các DNKT và các kỹ thuật kiểm toán với sự hỗ trợ của máy tính để kiểm toán BCTC NHTM, loại khách thể kiểm toán có mức độ ứng dụng công nghệ thông tin rất cao trong hoạt động kinh doanh và lập BCTC.
Những đề xuất mới rút ra từ kết quả nghiên cứu:
Trên cơ sở lý luận về kiểm toán BCTC NHTM tại các DNKT độc lập, tác giả đã khảo sát thực tế cuộc kiểm toán BCTC NHTM tại các DNKT độc lập ở Việt Nam để làm rõ thực trạng, đánh giá các ưu điểm, các hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế qua đó đề xuất bốn nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện kiểm toán BCTC NHTM, chi tiết cho từng nhóm DNKT độc lập ở Việt Nam, cụ thể như sau:
Thứ nhất, hoàn thiện việc xác định đối tượng, mục tiêu kiểm toán;
Thứ hai, hoàn thiện việc xác định nội dung kiểm toán theo các loại hoạt động kinh doanh chính của NHTM;
Thứ ba, hoàn thiện quy trình kiểm toán BCTC NHTM theo từng giai đoạn của cuộc kiểm toán với phương pháp kiểm toán dựa trên rủi ro, cụ thể:
– Hoàn thiện giai đoạn lập kế kế hoạch kiểm toán nhằm giúp KTV xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu trên BCTC NHTM để lập kế hoạch kiểm toán hiệu quả. Do đó, cần hoàn thiện các bước như: xem xét chấp nhận khách hàng và đánh giá rủi ro hợp đồng; tìm hiểu về NHTM và môi trường kinh doanh của NHTM, trong đó có công nghệ thông tin; các thủ tục phân tích sơ bộ; xác định mức trọng yếu…
– Hoàn thiện giai đoạn thực hiện kiểm toán, với mục tiêu nhằm xử lý các rủi ro có sai sót trọng yếu trên BCTC NHTM đã đánh giá, cần hoàn thiện các thử nghiệm kiểm soát; hoàn thiện các thủ tục phân tích cơ bản.
– Hoàn thiện giai đoạn kết thúc kiểm toán nhằm xem xét lại toàn bộ việc xác định, đánh giá và xử lý rủi ro để đưa ra ý kiến kiểm toán phù hợp, cần hoàn thiện giấy tờ làm việc và hồ sơ kiểm toán.
Thứ tư, hoàn thiện kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán với việc nâng cao ý thức về kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán; tăng cường kiểm soát chất lượng ngay ở cấp độ từng cuộc kiểm toán; tăng cường xây dựng hình ảnh, thương hiệu và văn hóa doanh nghiệp trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Cuối cùng, Luận án cũng đưa ra các điều kiện cần thiết để có thể triển khai, thực hiện các giải pháp nêu trên.
