BẢN TRÍCH YẾU LUẬN ÁN
Phần mở đầu
Họ và tên Nghiên cứu sinh: Trình Thị Phương Thảo
Tên đề tài luận án: “Đối chiếu danh ngữ tiếng Nhật với Danh ngữ tiếng Việt”
Chuyên ngành: Ngôn ngữ học so sánh, đối chiếu
Mã số: 9 22 20 24
Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Văn Khang
Cơ sở đào tạo: Khoa Văn hoá – Ngôn ngữ học, Học viện Khoa học xã hội – Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.
Phần Nội dung
1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu
1.1. Mục đích nghiên cứu
Luận án Đối chiếu danh ngữ tiếng Nhật với danh ngữ tiếng Việt nhằm chỉ ra những điểm tương đồng và dị biệt trên phương diện cấu trúc và ngữ nghĩa. Mục đích nghiên cứu của luận án là nhằm góp phần khẳng định lý thuyết về danh ngữ tiếng Nhật và danh ngữ tiếng Việt đã được nêu lên trong các nghiên cứu trước đây; góp thêm một số kết quả nghiên cứu mới về danh ngữ Nhật – Việt từ góc độ so sánh đối chiếu để có thể vận dụng vào công tác dạy và học hai ngôn ngữ Nhật – Việt nói riêng; đồng thời góp phần làm rõ những đặc điểm phổ quát và loại hình của danh ngữ nói chung.
1.2. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án là đặc điểm về cấu trúc và ngữ nghĩa của danh ngữ trong tiếng Nhật và tiếng Việt hiện đại nhìn từ góc độ đối chiếu so sánh.
2. Phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng một số phương pháp nghiên cứu như: phương pháp miêu tả, phương pháp so sánh đối chiếu. Ngoài ra, luận án còn sử dụng thủ pháp phân tích thành tố để phân tích thành tố, cấu trúc của danh ngữ tiếng Nhật và danh ngữ tiếng Việt; thủ pháp thống kê phân loại để khảo sát mô hình cấu trúc danh ngữ đơn định ngữ và danh ngữ đa định ngữ trong tiếng Nhật; khảo sát sự chuyển dịch danh ngữ tiếng Nhật sang tiếng Việt để từ đó đưa ra những nhận định về thao tác chuyển dịch danh ngữ từ tiếng Nhật sang tiếng Việt, hỗ trợ cho công tác học tập và dịch thuật Nhật – Việt.
3. Các kết quả chính và kết luận
3.1. Các kết quả chính
Trước hết, luận án đã hệ thống những luận điểm cơ bản liên quan trực tiếp đến nghiên cứu về danh ngữ như ngữ đoạn, cụm từ, danh từ trong tiếng Nhật và tiếng Việt. Bên cạnh đó là những luận điểm về sự khác biệt trong đặc điểm hình thái ngôn ngữ giữa tiếng Nhật và tiếng Việt, luận điểm về ngôn ngữ học đối chiếu, lý thuyết tương đương trong dịch thuật. Luận án đã chỉ ra những luận cứ làm tiền đề cơ bản để tiến hành các bước khảo sát và phân tích như sau: a) Từ góc độ phân chia theo từ loại của thành phần định ngữ, danh ngữ tiếng Nhật có thể được chia thành các tiều loại sau: Danh ngữ có định ngữ là danh từ, danh ngữ có định ngữ là tính từ, danh ngữ có định ngữ là từ chỉ định, danh ngữ có định ngữ là phó từ, danh ngữ có định ngữ là từ liên thể, danh ngữ có định ngữ là số từ, danh ngữ có định ngữ là một mệnh đề, danh ngữ được hình thành do hiện tượng danh hóa. b) Từ góc độ phân chia theo đặc điểm ngữ nghĩa của thành phần định ngữ, danh ngữ tiếng Nhật được chia thành các tiểu loại sau: Danh ngữ có định ngữ chỉ định, danh ngữ có định ngữ chỉ số lượng, danh ngữ có định ngữ sở thuộc, danh ngữ có định ngữ chỉ thuộc tính.
Về mặt thực tiễn: luận án đã giải quyết được những vấn đề cần nghiên cứu chính sau: 1) Luận án đã chỉ ra được những điểm tương đồng và khác biệt giữa các thành tố, mô hình cấu trúc và đặc điểm ngữ nghĩa của danh ngữ tiếng Nhật với danh ngữ tiếng Việt. 2) Luận án đã đưa ra được mô hình cấu trúc tổng quát của danh ngữ tiếng Nhật trong cả hai trường hợp danh ngữ đơn định ngữ và danh ngữ đa định ngữ 3) Luận án đã đưa ra được mô hình cấu trúc chi tiết của danh ngữ tiếng Nhật trong thực tế sử dụng thông qua khảo sát 1000 DN được trích từ 7 văn bản khác nhau. Trên cơ sở đó đã chỉ ra được những đặc điểm của quá trình chuyển dịch danh ngữ từ tiếng Nhật sang tiếng Việt.
