BẢN TRÍCH YẾU LUẬN ÁN TIẾN SĨ
1. Tóm tắt mỡ đầu:
– Tên tác giả: Nguyễn Đức Bình
– Tên luận án: Di tích thời Trần ở Nam Định qua tư liệu khảo cổ học từ năm 2006 đến năm 2016
– Ngành khoa học của luận án: Khảo cổ học
– Mã số: 9.22.03.17
– Tên cơ sở đào tạo: Học viện Khoa học Xã hội
2. Nội dung bản trích yếu
Mục đích và đối tượng nghiên cứu của luận án:
– Mục đích nghiên cứu
Tập hợp và hệ thống hoá các nguồn tư liệu khảo cổ học và sử học để thấy được quá trình, thành tựu và những vấn đề đặt ra trong việc nghiên cứu lịch sử và khảo cổ học thời Trần ở Nam Định. Từ việc nghiên cứu, phân tích các nguồn tài liệu đó luận án sẽ đánh giá và đưa ra cái nhìn tổng quan về lịch sử nhà Trần, vai trò của vùng đất Nam Định trong lịch sử thời Trần. Xây dựng hệ thống bản đồ, sơ đồ về vị trí, phạm vi phân bố di tích nhà Trần ở Nam Định. Trên cơ sở các nguồn tài liệu được nghiên cứu, luận án sẽ tiến hành nghiên cứu lại, nghiên cứu thêm để chỉnh lý, phân loại các loại hình di tích và di vật liên quan đến hệ thống di sản văn hoá thời Trần ở vùng đất Nam Định, góp phần làm sáng rõ và sâu sắc hơn đặc trưng, tính chất, chức năng và niên đại của các loại hình di tích và di vật đó. Nghiên cứu so sánh về mặt lịch đại để thấy được sự kế thừa, phát huy và tính sáng tạo, sự thay đổi trong quy hoạch và xây dựng kiến trúc, trong sản xuất vật liệu xây dựng và đồ dùng sinh hoạt của thời Trần. Đồng thời, nghiên cứu so sánh về mặt đồng đại để thấy được điểm tương đồng và khác biệt của các di tích khảo cổ học thời Trần ở Nam Định với các vùng khác như Hà Nội, Thái Bình, Quảng Ninh, Hải Dương, Thanh Hóa, Yên Bái, Tuyên Quang… Từ đó chỉ ra những đặc trưng riêng của các di tích thời Trần ở Nam Định cũng như mối quan hệ văn hóa của chúng với các di tích ở các vùng khác.
– Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu chính của luận án là các di tích, di vật khảo cổ học thời Trần ở Nam Định qua tư liệu điều tra, khai quật, nghiên cứu khảo cổ học từ năm 2006 đến năm 2016. Ngoài ra, luận án còn nghiên cứu so sánh các di tích thời Lý, Trần, Hồ ở các địa phương khác nhằm đưa ra các đặc trưng tiêu biểu của các di tích khảo cổ học thời Trần ở Nam Định và mối quan hệ lịch sử, văn hóa giữa chúng.
– Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng
– Luận án vận dụng cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Duy vật biện chứng và Chủ nghĩa Duy vật lịch sử trong nghiên cứu. Theo đó sẽ nghiên cứu, so sánh về mặt lịch đại để thấy được tính kế thừa và sáng tạo thể hiện ở các di tích thời Trần so với giai đoạn trước và sau đó. So sánh về mặt đồng đại để thấy được điểm tương đồng và khác biệt của các di tích cùng thời, tìm ra tính phổ biến và đặc trưng của di tích.
– Luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu truyền thống của khảo cổ học gồm: điều tra, khảo sát sẽ xác định vị trí, phạm vi phân bố cũng như đánh giá hiện trạng và tiềm năng nghiên cứu của di tích. Nghiên cứu tư liệu từ các cuộc thám sát và khai quật để tìm kiếm dấu tích còn lại trong lòng đất, tìm hiểu địa tầng để xác định trật tự sớm – muộn, chủ nhân của các dấu tích đó. Từ đó tiến hành phân loại để thấy được đặc điểm, tính chất, niên đại của di tích và di vật. Tiến hành nghiên cứu so sánh giữa các di tích với nhau, giữa các di tích cùng thời và khác thời để tìm ra đặc trưng, mối liên hệ lịch sử, văn hóa giữa chúng. Thực hiện đo, vẽ, chụp ảnh hiện trạng để xây dựng bản đồ, sơ đồ phân bố di tích, so sánh loại hình di vật, lưu trữ hồ sơ khoa học. Lập bảng thống kê di tích, di vật từ đó phân tích số liệu để thấy được mức độ tập trung, phổ biến hay cá biệt của từng loại hình di tích, di vật.
Sử dụng các phương pháp nghiên cứu liên ngành: Tiếp cận, sử dụng các tài liệu lịch sử, văn bản Hán Nôm, các nghiên cứu về Văn hóa học… để bổ sung cho những nhận định, đánh giá về di tích, di vật.
…
