Luận án tiến sĩ chuyên ngành Kinh tế quốc tế
Tên luận án: Đầu tư trực tiếp của Trung Quốc vào một số nước châu Phi và Mỹ Latinh
Tính cấp thiết của đề tài
Đầu tư của Trung Quốc vào châu Phi và Mỹ Latinh đã tăng mạnh trong thời gian gần đây. Theo Bộ Thương mại Trung Quốc, dòng vốn FDI của Trung Quốc vào châu Phi đã tăng hơn 86 lần từ 39 triệu USD năm 2005 lên đến 3,37 tỷ USD năm 2013 và giảm nhẹ xuống còn 3,2 tỷ USD năm 2014. Trong khi đó, con số này của Trung Quốc vào Mỹ Latinh tăng hơn 2 lần từ 6,46 tỷ USD năm 2005 lên 14,36 tỷ USD năm 2013 và giảm xuống còn 10,5 tỷ USD năm 2014. Theo con số cộng dồn, FDI của Trung Quốc vào châu Phi đã tăng hơn 20 lần từ 1,6 tỷ USD năm 2005 lên 32,35 tỷ USD năm 2014. Trong khi đó, vốn FDI cộng dồn của Trung Quốc vào Mỹ Latinh đã tăng hơn 9 lần từ 11,46 tỷ USD lên 106,1 tỷ USD tính đến cuối năm 2014 và 111,2 tỷ USD tính đến cuối năm 2015 [88]. Bên cạnh những thành tựu như bổ sung nguồn vốn cho phát triển, tạo công ăn việc làm cho người lao động, vv., dòng vốn FDI của Trung Quốc vào các nước châu Phi và Mỹ Latinh còn có những hạn chế như: chủ yếu vẫn nhằm khai thác tài nguyên, gây nên sự cạnh tranh khốc liệt với doanh nghiệp của nước chủ nhà, gây ra các vấn đề môi trường, công nghệ lạc hậu và lao động Trung Quốc trong các dự án đầu tư. Do đó, một số nước châu Phi và Mỹ Latinh đã có những phản ứng khác nhau đối với tác động tiêu cực từ dòng vốn FDI của Trung Quốc vào những quốc gia này.
Tại Việt Nam, vốn FDI của Trung Quốc đã tăng đáng kể trong thời gian qua. Tính đến tháng 3/2016, Trung Quốc có 1.346 dự án còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký 10,4 tỷ USD, chiếm khoảng 6,5% tổng số dự án và 2,6% tổng vốn đăng ký vào Việt Nam. Trung Quốc hiện đứng thứ 9 trong số 112 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam [6]. Bên cạnh những đóng góp như: bổ sung nguồn vốn cho Việt Nam, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế Việt Nam theo hướng công nghiệp hóa – hiện đại hóa, giúp nền kinh tế Việt Nam hội nhập sâu với kinh tế thế giới, thì dòng vốn FDI của Trung Quốc vào Việt Nam cũng còn những hạn chế như: quy mô nhỏ, hạn chế chuyển giao công nghệ, chủ yếu khai thác tài nguyên, vấn đề lao động trong các dự án FDI của Trung Quốc, vv.
Thực tế cho thấy, dòng vốn FDI của Trung Quốc vào một số nước châu Phi và Mỹ Latinh có những đặc điểm nhất định như ở Việt Nam. Do đó, việc nghiên cứu phản ứng của một số nước châu Phi và Mỹ Latinh đối với tác động tiêu cực từ dòng vốn FDI của Trung Quốc vào những nước này để giúp Việt Nam có cách ứng phó phù hợp đối với dòng vốn FDI của Trung Quốc vào Việt Nam hiện nay là hết sức cần thiết.
Với lý do nêu trên, tác giả chọn chủ đề “Đầu tư trực tiếp của Trung Quốc vào một số nước châu Phi và Mỹ Latinh” làm luận án tiến sĩ kinh tế, chuyên ngành Kinh tế Quốc tế.
