NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Đề tài luận án: Các yếu tố ảnh hưởng tới xuất khẩu gạo của Việt Nam
Chuyên ngành: Kinh tế học
Mã số: 9310101
Nghiên cứu sinh: Ngô Thị Mến
Mã NCS: NCS36.006KTH
Người hướng dẫn: GS. TS. Nguyễn Khắc Minh
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
1. Bằng cách tiếp cận lịch sử, hệ thống và logic biện chứng, Luận án chỉ ra rằng khác với thương mại ở các mặt hàng khác, thể chế có ảnh hưởng mạnh nhất đến luồng thương mại gạo. Đó là do gạo có tính “đặc biệt”, “nhạy cảm” và “chiến lược quốc tế, điều mà các lý thuyết trước đây chưa thể giúp làm sáng tỏ.
2. Luận án gợi ý rằng các nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng tới xuất khẩu gạo nên: Thứ nhất, vận dụng mô hình lực hấp dẫn cấu trúc (MHLHDCT) thay vì mô hình MHLHD truyền thống trong việc phân tích các yêu tố ảnh hưởng tới xuất khẩu gạo, vì MHLDHCT rất hữu hiệu cho phân tích chính sách thương mại trong môi trường đa quốc gia khi có nhiều giá trị quan sát bằng 0 trong mô hình. Thứ hai, vận dụng phương pháp ước lượng Poisson Pseudo Maximum Likelihood (PPML) thay vì Ordinary Least Squares (OLS) do PPML dễ vận dụng và cho kết quả rõ ràng- ít thiên lệch và đáng tin cậy hơn.
Những phát hiện, đề xuất mới rút ra từ kết quả nghiên cứu, khảo sát của Luận án
Hầu hết các nghiên cứu được biết tới cho đến nay (i) chỉ xem gạo là một mặt hàng thông thường nên bỏ sót yêu tổ thể chế là yếu tố có ảnh hưởng mạnh tới thương mại gạo quốc tế; (ii) ít quan tâm đến việc tìm kiểm các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng tới xuất khẩu gạo; (iii) thiều sự kết hợp giữa 2 phương pháp phân tích truyền thống (mô tả, so sánh thống kê, và nhân quả) với phân tích định lượng để có cái nhìn thấu đáo và toàn diện về ảnh hưởng của các yêu tổ.
Luận án chỉ ra các yếu tố mới có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa đến xuất khẩu gạo của Việt Nam bao gồm: (1) tiêu dùng cuối cùng về lương thực của nước nhập khẩu; (ii) GDP của Việt Nam; (iii) thị hiểu của nước nhập khẩu đối với các từng chủng loại gạo xuất khẩu. Các yếu tố có ảnh hưởng tiêu cực gồm có: (1) nước xếp gạo là hàng đặc biệt, và (ii) khoảng cách từ Thành phố Hồ Chí Minh đến thủ đô các nước nhập khẩu.
Luận án đề xuất: (1) tăng cường nghiên cứu chính sách thương mại và nhu cầu thị trường, nhất là ở các nước nhập khẩu gạo; (2) cải tiến và chuẩn hóa quy trình chuỗi cung ứng để tạo ra gạo có chất lượng và giá trị cao đáp ứng đòi hỏi của các phân khúc thị trường; (3) Tiếp tục duy trì các thị trường truyền thống, nhất là thị tr+ng khu vực, đồng thời mở rộng thị trường sang phân khúc cao với nhu cầu tiêu dùng ổn định.
