MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Chăn nuôi là một trong những ngành quan trọng cung cấp nguồn thực phẩm: trứng, sữa, thịt… là những nhu cầu dinh dưỡng thiết yếu của con người. Trong những năm gần đây, ngành chăn nuôi phát triển, đã góp phần cải thiện đời sống và tăng thu nhập cho người dân. Trong đó, tỷ trọng khối lượng sản phẩm của ngành chăn nuôi heo chiếm 77% tổng khối lượng của ngành. Không chỉ cung cấp thực phẩm trong nước, chăn nuôi heo còn hướng mạnh đến xuất khẩu ra thị trường thế giới để tăng nguồn thu ngoại tệ. Trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của nước ta giai đoạn 2000 – 2010 và đến năm 2020, ngành chăn nuôi phát triển theo hướng sản xuất hàng hoá tập trung, trong đó chăn nuôi heo được xác định là ngành chính.
Bình Định thuộc vùng duyên hải Nam trung bộ, có 10 huyện và 1 thành phố, nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa; Có 2 mùa rõ rệt: mùa mưa từ tháng 9 đến tháng 12 và mùa khô từ tháng 1 đến tháng 8. Nhiệt độ trung bình năm là 26,7°C, chế độ nhiệt và bức xạ dồi dào, ổn định trong năm, thuận lợi cho sinh trưởng và phát triển các loại cây trồng nhiệt đới và sinh trưởng phát triển của vật nuôi [35].
Theo số liệu của Cục Thống kê tỉnh Bình Định, tại thời điểm ngày 1/4/2010 tổng đàn gia súc, gia cầm gồm: trâu, bò 303.013 con; heo 713.840 con và gia cầm 5.329.340 con. Trong đó, sản lượng thịt heo hơi xuất chuồng là 41.039 tấn. Trong kế hoạch chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp và nông thôn Bình Định giai đoạn 2006 – 2010, tỉnh chủ trương phát triển chăn nuôi heo hướng nạc có năng suất, chất lượng và hiệu quả cao, đáp ứng cho nhu cầu tiêu dùng nội tỉnh và hướng tới xuất khẩu; ưu tiên phát triển chăn nuôi trang trại theo phương thức công nghiệp; phấn đấu đàn heo đến năm 2010 đạt 800.000 con, tốc độ tăng đàn bình quân đạt 0,8% năm [8].
Tuy nhiên, phương thức chăn nuôi heo hiện nay của tỉnh ngoài mô hình kinh tế trang trại, thì phần lớn tập trung trong các nông hộ, mang tính tự phát, lấy công làm lãi, tận dụng sản phẩm phụ trong trồng trọt và sinh hoạt, tận dụng lao động nhàn rỗi trong gia đình. Vì thế, chăn nuôi chủ yếu vẫn nằm đan xen trong khu dân cư, làm cho môi trường ngày càng bị ô nhiễm, nhất là khâu xử lý chất thải gây ô nhiễm nghiêm trọng môi trường nước, không khí… đây chính là những nguyên nhân cho dịch bệnh phát triển.
Chính vì vậy, muốn phát triển chăn nuôi heo, ngoài việc đầu tư về con giống, thực hiện các chính sách phát triển chăn nuôi… thì công tác thú y cần phải được tăng cường từ tỉnh đến cơ sở. Đặc biệt, việc nghiên cứu những bệnh thường xảy ra ở heo, nhất là các bệnh mới, để từ đó có cơ sở đề ra giải pháp phòng chống dịch bệnh có hiệu quả… là yêu cầu cấp thiết của thực tiễn sản xuất.
Trong thời gian gần đây, ngành chăn nuôi heo ở Việt Nam đã liên tiếp gánh chịu những thiệt hại rất lớn từ hội chứng rối loạn hô hấp, sinh sản. Riêng với ngành chăn nuôi heo ở Bình Định, từ 2006 cho đến nay, hội chứng rối loạn hô hấp, sinh sản, gây chết heo con cai sữa và xảy thai ở heo nái và phải tiến hành tiêu hủy 1.754 con… đã gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi.
Chính vì vậy, để giúp cho việc quản lý dịch bệnh và đề ra các biện pháp phòng trị bệnh thích hợp, hạn chế thiệt hại cho người chăn nuôi, được sự đồng ý của Phòng đào tạo Sau đại học, Khoa Chăn nuôi – Thú y, Chi Cục Thú y, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Định chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ và nguy cơ hội chứng rối loạn hô hấp, sinh sản ở heo nuôi tại tỉnh Bình Định”.
2. Mục tiêu của đề tài:
– Xác định một số nguy cơ của hội chứng rối loạn hô hấp sinh sản của heo trên địa bàn tỉnh Bình Định.
– Đề xuất một số giải pháp phòng bệnh tai xanh có hiệu quả, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi.
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn:
Thông qua những nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ học và nguy cơ hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản ở heo ở Bình Định, để làm cơ sở đề xuất các biện pháp phòng, chống bệnh hiệu quả.
Bệnh tai xanh là một bệnh mới, vì vậy những kết quả của nghiên cứu sẽ góp phần cùng với những nghiên cứu khác làm sáng tỏ về bệnh: vi rút gây bệnh, con đường xâm nhập, phương thức tác động, thời gian gây bệnh…
Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tế trong việc giúp địa phương có những chính sách và kế hoạch hợp lý định hướng phát triển chăn nuôi heo.
