MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Cà phê cung cấp loại thức uống nóng được nhân loại ưa thích. Nhu cầu tiêu thụ cà phê trên Thế Giới ngày một tăng nên cây cà phê được xác định là cây mũi nhọn trong chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Ở Đăk Lăk, sau ngày giải phóng chỉ có vài ngàn ha, nhưng đến năm (2009) diện tích cà phê ổn định 181.960 ha với sản lượng hàng năm đạt khoảng 380.000 tấn nhân, kim ngạch xuất khẩu cà phê trên 300 triệu USD, chiếm 80% kim ngạch xuất khẩu của tỉnh. Có được thành quả này là nhờ chúng ta đã áp dụng khá tốt các tiến bộ kỹ thuật vào sản suất. Trong đó phải kể đến vấn đề thâm canh bằng phân bón. Tuy vậy, những nhà sản xuất cà phê ở Đăk Lăk mới chỉ chú trọng nhiều đến phân bón đa lượng còn các yếu tố trung và vi lượng chưa được đề cập đúng mức. Trong khi đó, cây cà phê được cấu tạo không phải từ một vài mà là hàng loạt các nguyên tố hóa học khác nhau. Một số nguyên tố cây cần với lượng khá nhiều (N, P, K, C, H, O), số khác chiếm tỉ lệ vừa hoặc ít (Ca, Mg, S, Zn, B, Cu…). Nói chung mỗi nguyên tố đều có vai trò nhất định trong hoạt động sống của cây, không thể thay thế cho nhau được.
Một trong những nguyên tố cây cần ít nhưng không thể thiếu được trong quá trình sinh trưởng và phát triển là kẽm, vì kẽm là thành phần cấu tạo nên nhiều loại enzyme (hơn 70 enzym), Đặc biệt Zn tham gia vào hoạt hóa enzym tổng hợp tryptophan- chất tiền thân của auxin (indol-axetic axit), làm tăng cường độ trao đổi chất của cây, tăng khả năng hút một số chất dinh dưỡng khác,… từ đó sẽ làm tăng năng suất và chất lượng nông sản.
Hàng năm cây trồng đã lấy đi của đất một lượng kẽm nhất định. Trong khi đó đất ở Cao Nguyên là đất đỏ bazan, có địa hình không bằng phẳng, dễ bị rửa trôi và xói mòn mạnh nên đều thiếu kẽm, đặc biệt là kẽm hữu hiệu.. Vì vậy hiện tượng thiếu kẽm ở cây là không thể tránh khỏi.
Xuất phát từ thực tiễn trên, chúng tôi thực hiện đề tài: “Nghiên cứu ảnh hưởng của việc sử dụng phân bón kẽm (Zn) cho cây cà phê vối trong thời kỳ kinh doanh tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đăk Lăk” là việc làm rất cần thiết đáp ứng yêu cầu bức xúc của thực tiễn sản suất cà phê ở Đăk Lăk nói chung và tại thành phố Buôn Ma Thuột nói riêng. Đề tài sẽ xác định liều lượng và thời điểm bón phân kẽm hợp lý nhằm tăng cường sinh trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm cho cà phê vối trong thời kì kinh doanh.
2. Mục tiêu đề tài
– Mục tiêu tổng quát
Sử dụng hợp lý phân Zn nhằm nâng cao năng suất và tốc độ sinh trưởng của cà phê vối.
– Mục tiêu cụ thể
* Xác định được liều lượng và cách bón phân Zn phù hợp cho cây cà phê vối giai đoạn kinh doanh tại Buôn Ma Thuột.
* Xác định khả năng sinh trưởng, tăng năng suất và hiệu quả kinh tế khi bón phân phù hợp, trong đó có phân Zn.
3. Ý nghĩa của đề tài
3.1. Ý nghĩa khoa học
Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần làm sáng tỏ thêm về vai trò của các dạng phân Zn và cách bón phân Zn để làm tăng khả năng sinh trưởng và phát triển, cũng như khả năng làm tăng năng suất và chất lượng của cây cà phê vối trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột – Đăk Lăk.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả của đề tài góp phần hoàn thiện quy trình bón phân cho cà phê nói chung và bón phân Zn cho cà phê vối trong thời kỳ kinh doanh tại Buôn Ma Thuột nói riêng, từ đó giúp cho người nông dân có thể biết cách sử dụng các loại phân vi lượng, đặc biệt là phân Zn một cách hợp lý nhất.
4. Giới hạn của đề tài
Đề tài chỉ tiến hành trên cà phê vối (Coffea canephora Pierre var.robusta) trong thời kỳ kinh doanh (10-12 năm tuổi), sinh trưởng vườn cây, năng suất đã vào giai đoạn ổn định.
Địa điểm: Khu đồi Khí Tượng Thủy Văn thuộc phường Tự An- thành phố Buôn Ma Thuột- Đăk Lăk (cà phê trồng trên đất bazan nâu đỏ).
– Thời gian tiến hành thí nghiệm: Từ tháng 06/2009 đến tháng 02/2010.
