ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh sốt rét là một bệnh xã hội phổ biến trên thế giới, ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe con người, đặc biệt ở các nước vùng nhiệt đới [23],[38], [43],[61].
Tuy trải qua những giai đoạn với những chiến lược chống sốt rét khác nhau nhưng cho đến nay sốt rét vẫn là một bệnh gây ảnh hưởng lớn đến tính mạng con người và thiệt hại to lớn về kinh tế, xã hội [24],[38],[54].
Theo báo cáo của TCYTTG WHO-2008, hiện nay trên thế giới có khoảng 247 triệu ca mắc bệnh sốt rét trong số 3,3 tỷ người sống trong vùng nguy cơ mắc bệnh 2006, nguyên nhân của 1 triệu người chết, phần lớn là trẻ em dưới 5 tuổi. Năm 2008 có 109 nước có sốt rét lưu hành, 45 nước thuộc khu vực Châu Phi-WHO [66].
Tại Việt Nam, nhờ các biện pháp phòng chống sốt rét được thực hiện có hiệu quả nên tình hình sốt rét có xu hướng ổn định, số mắc và chết do sốt rét giảm dần từ năm 2000 đến nay. Thống kê số liệu cho thấy, năm 2009 số mắc sốt rét cả nước là 60.867 trường hợp so với 60.426 ca năm 2008, tăng 0,73%; số chết năm 2009 là 26 ca so với 25 ca năm 2008 (+1 ca). Tuy nhiên miền Trung-Tây Nguyên vẫn là khu vực bệnh sốt rét lưu hành cao nhất nước. Khu vực nay gồm 15 tỉnh, trong đó có 11 tỉnh miền Trung (từ Quảng Bình đến Bình Thuận) và 4 tỉnh Tây Nguyên (Gia Lai, Kon Tum, Dak Lak, Dak Nông) cần có các biện pháp phát hiện cũng như quản lý ca bệnh thích hợp khi tình hình bệnh có xu hướng giảm nhằm khống chế khả năng sốt rét quay trở lại [48],[49],[50].
Mục tiêu của Chương trình quốc gia phòng chống sốt rét Việt Nam là giảm chết, giảm mắc và khống chế dịch sốt rét. Một trong 4 yếu tố kỹ thuật cần thiết phải được cung cấp để đạt các mục tiêu này là chẩn đoán và điều trị sớm cho tất cả bệnh nhân sốt rét, đặc biệt tại tuyến y tế cơ sở xã của các vùng sốt rét lưu hành. Đây là một trong những yếu tố quan trọng được WHO và các Hội nghị quốc tế gần đây đưa lên hàng đầu cần thiết phải thực hiện đầy đủ để khống chế sốt rét [2],[6],[38],[61].
Vì vậy để đạt được các mục tiêu của chương trình ngoài việc áp dụng các biện pháp quy ước nói chung, cung cấp hệ thống phát hiện và chẩn đoán bệnh sớm là rất quan trọng. Một trong những giải pháp được đặt ra là thiết lập các điểm kính hiển vi ngay tại tuyến xã để chẩn đoán và điều trị sớm bệnh sốt rét đồng thời góp phần vào củng cố mạng lưới y tế cơ sở là một nhu cầu cấp thiết để thực hiện và bảo vệ thành quả của chương trình phòng chống sốt rét [13],[14],[15],[16]. Việc xây dựng các điểm kính hiển vi tuyến xã đã được thực hiện từ nhiều năm nhằm hỗ trợ cho chẩn đoán bệnh chính xác [3],[25],[41],[43],[44]. Phát hiện ký sinh trùng sốt rét bằng phương pháp soi lam đã được nhuộm giêm sa là tiêu chuẩn tốt nhất để xác định bệnh nhưng vẫn có một tỷ lệ sai sót do nhiều yếu tố [15],[30],[62],[63]. Trong giai đoạn hiện nay tỷ lệ mắc bệnh sốt rét có xu hướng giảm, việc xác định các ca bệnh có ký sinh trùng sốt rét (+) là rất quan trọng để khống chế kịp thời nguy cơ bùng phát trở lại. Vì vậy đề tài “ Thực trạng hoạt động các điểm kính hiển vi phục vụ chương trình phòng chống sốt rét tại Tỉnh Quảng Ngãi năm 2010″ là cần thiết nhằm các mục tiêu sau:
1. Đánh giá thực trạng hoạt động của các điểm kính hiển vi phục vụ chương trình phòng chống sốt rét tại tuyến xã.
2. Xác định tỷ lệ soi sai sót và phân tích một số yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ sai sót của XNV tại điểm kính hiển vi tuyến xã trong kỹ thuật phát hiện KSTSR của tỉnh Quảng Ngãi năm 2010.
