Luận văn thạc sĩ Lâm nghiệp – Đánh giá tác động xã hội của công tác quản lý rừng tại Công ty Lâm Lâm nghiệp Nam Nung tỉnh Đăk Nông

ĐẶT VẤN ĐỀ

Trong giai đoạn hiện nay QLRBV (Quản lý rừng bền vững) được đặt ra như là một yêu cầu cấp thiết với mỗi quốc gia và cộng đồng quốc tế. Đầu thập kỷ 90 của thế kỷ XX, nhờ sáng kiến của những người sử dụng và kinh doanh gỗ về việc chỉ buôn bán và sử dụng gỗ có nguồn gốc từ các khu rừng đã được quản lý bền vững, từ đó một loạt các tổ chức QLRBV đã ra đời và có phạm vi hoạt động khác nhau trên thế giới như Montreal, ITTO, Pan European, Africal Timber Organization Initiative, CIFOR và FSC, trong đó chứng chỉ FSC là có uy tín và có phạm vi áp dụng rộng rãi nhất. Hợp tác lâm nghiệp trong khối ASEAN cũng chủ yếu xoay quanh chủ đề QLRBV với 2 lý do: một là xu hướng mất rừng của các nước đang phát triển do áp lực dân số, lương thực, khai thác trái phép, cháy rừng…. hai là bị thị trường thế giới từ chối dần việc nhập khẩu nếu đồ gỗ không có chứng chỉ QLRBV.

Ở Việt Nam, trong nửa thế kỷ từ năm 1945 đến 1990 diện tích rừng liên tục giảm từ 14,3 xuống 9,2 triệu ha, độ che phủ rừng là 27,2% mà lý do chính là do quản lý và sử dụng rừng không bền vững. Từ sau năm 1992 thông qua các chương trình lớn như 327 và sau đó là dự án 661, gần 3 triệu ha rừng đã được phục hồi, góp phần thúc đẩy ngành lâm nghiệp phát triển và cân bằng môi trường sinh thái cho đất nước. Theo kết quả kiểm kê rừng công bố ngày 27/8/2007 của Bộ Nông nghiệp và PTNT thì đến hết ngày 31/12/2006 diện tích rừng nước ta đã tăng lên là 12,874 triệu ha với độ che phủ là 38,0%. Để giữ được diện tích rừng hiện có và phát triển thêm vốn rừng thì QLRBV là một yêu cầu rất cần thiết ở nước ta.

Trong Chiến lược Phát triển Lâm nghiệp quốc gia giai đoạn 2006 – 2020 ghi rõ: Đẩy mạnh xây dựng thương hiệu và cấp chứng chỉ rừng cho các mặt hàng xuất khẩu; Nâng cấp năng lực quản lý cho chủ rừng, xây dựng các tiêu chuẩn và cấp chứng chỉ rừng, mục tiêu đến năm 2020 ít nhất 30% diện tích rừng sản xuất được cấp chứng chỉ rừng. Chương trình Quản lý và phát triển bền vững – một trong 5 chương trình trọng điểm quốc gia về lâm nghiệp, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc lần đầu tiên xác định cho đất nước một lâm phận ổn định 15,6 triệu ha, với 7,8 triệu ha rừng sản xuất, có 30% được cấp chứng chỉ QLRBV, cung cấp 22,2 triệu m³ gỗ/năm, kim ngạch xuất khẩu 7,8 tỷ USD vào năm 2020.

QLRBV đòi hỏi phải đáp ứng bền vững trên cả 3 khía cạnh: kinh tế, xã hội và môi trường, trong đó yếu tố xã hội ở Việt Nam hiện nay đang được quan tâm nhiều vì nó gắn liền với đời sống của hàng chục triệu người dân miền núi, gắn với xóa đói giảm nghèo và chính sách đầu tư của Chính phủ, đặc biệt trong bối cảnh Nhà nước đang có những thay đổi lớn trong sắp xếp các lâm trường quốc doanh thành các công ty lâm nghiệp tự hạch toán kinh doanh độc lập.

Công ty Lâm nghiệp Nam Nung, tiền thân là lâm trường Nam Nung những năm trước đây hoạt động chủ yếu là khai thác rừng tự nhiên, sau đó chuyển sang trồng rừng phòng hộ và quản lý bảo vệ rừng theo dự án 661. Hiện nay khi chuyển sang cơ chế tự hạch toán kinh doanh Công ty đang đứng trước những cơ hội và thách thức mới, đặc biệt là trong việc thu hút người dân địa phương vào quản lý rừng. Đây là một trong những yêu cầu bắt buộc đối với công tác quản lý rừng bền vững, vì vậy đánh giá tác động xã hội là một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu cần phải thực hiện để có những bước đi phù hợp.

Xuất phát từ yêu cầu đó, đề tài “Đánh giá tác động xã hội của công tác quản lý rừng tại Công ty Lâm Lâm nghiệp Nam Nung tỉnh Đăk Nông” đặt ra là hết sức cần thiết nhằm giúp Công ty Lâm nghiệp Nam Nung nói riêng và các Công ty Lâm nghiệp/lâm trường có điều kiện tương tự tiếp cận và dần đáp ứng được các tiêu chícủa Bộ Tiêu chuẩn quốc gia về QLRBV mà trước hết là các tiêu chí xã hội trong điều kiện và bối cảnh mới.