Luận án tiến sĩ chuyên ngành Kinh tế quốc tế
Tên luận án: Tác động đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Trung Quốc tại một số nước Đông Nam Á
Tính cấp thiết của đề tài
Năm 2012 lần đầu tiên Trung Quốc trở thành một trong ba nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất thế giới với tốc độ gia tăng FDI là 17,6% so với năm 2011, lên mức 87,8 tỷ USD, trong khi FDI thế giới giảm 17%. Trong năm 2015, các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư 145 tỉ USD ở nước ngoài, tăng 18,3% so với năm 2014, vượt qua Nhật Bản, trở thành nhà đầu tư lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Mỹ. Tuy nhiên, sức mạnh trỗi dậy của Trung Quốc đã có tác động nhiều mặt, đa chiều đến thế giới, và nhất là đối với các nước láng giềng khu vực ĐNA của Trung Quốc. Đối với các nước láng giềng này, sống cạnh “người khồng lồ” ngày càng lớn mạnh, vừa là cơ hội lớn, vừa là thách thức lớn. Trung Quốc càng mạnh, tác động (tích cực và tiêu cực) của Trung Quốc tới các nước láng giềng sẽ càng mạnh. Là một công cụ quan trọng của chính sách ngoại giao kinh tế, FDI Trung Quốc được thực hiện nhằm mục tiêu nâng cao hiệu quả và mở rộng thị trường, tránh hàng rào thương mại khi đầu tư sản xuất và xuất khẩu từ các nước thứ ba. Bên cạnh đó, mục tiêu của FDI Trung Quốc nhằm tìm kiếm các nguồn tài nguyên thiên nhiên đáp ứng cơn khát và nhu cầu của nền kinh tế Trung Quốc đang tăng trưởng mạnh mẽ được xem là khá quan trọng đối với các DN FDI Trung Quốc tại một số nước ĐNA. Cũng qua việc đầu tư vào các nước ĐNA, DN Trung Quốc có thể chuyển giao những công nghệ cũ, lạc hậu, công nghệ thâm dụng lao động sang các nước này và tận dụng lợi thế về nguồn lao động dư thừa tại đây. Kết quả là các DN Trung Quốc đạt được chi phí sản xuất thấp hơn, đạt được hiệu quả kinh tế, tránh được hàng rào thương mại và mở rộng thị trường quốc tế. Tuy nhiên, FDI Trung Quốc đã có những tác động tiêu cực đến kinh tế, chính trị, xã hội tại các nước nhận đầu tư ở ĐNA, gây nên những phản ứng của người dân và chính phủ của các nước sở tại.
Phản ứng đó là có cơ sở, bởi vì, những vấn đề bên trong của Trung Quốc có thể thúc đẩy nước này có những chính sách quyết đoán hơn trong quan hệ đối ngoại, và Trung Quốc được coi là vẫn ấp ủ mưu đồ và chiến lược toàn cầu và khu vực, áp đặt tiêu chuẩn Trung Quốc lên thế giới, bành trướng văn hóa,… thực tế đó đang đặt các nước nhỏ láng giềng Trung Quốc trước thách thức tầm chiến lược là làm thế nào để bảo đảm an ninh quốc gia và lợi ích tổng thể quốc gia, nhất là về bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, độc lập tự chủ về kinh tế, bảo đảm an ninh kinh tế, an ninh môi trường và tài nguyên thiên nhiên…
