1. Phần mở đầu
Họ và tên NCS: Nguyễn Thị Linh Thảo
Tên đề tài: Biến đổi sinh kế của người Sán Dìu huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang
Chuyên ngành: Văn hoá học
Mã số: 9229040
Tên cơ sở đào tạo: Trường Đại học Văn hoá Hà Nội
2. Phần nội dung
2.1. Mục đích nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu
2.1.1. Mục đích nghiên cứu
Luận án nhằm sử dụng khung phân tích sinh kế bền vững và lý thuyết về biến đổi văn hóa để tìm hiểu về sinh kế, biến đổi sinh kế của người Sán Dìu hiện nay. Bước đầu làm rõ những yếu tố biến đổi trong hoạt động sinh kế và cách thức người Sán Dìu thích ứng với văn hóa thông qua hoạt động sinh kế mới
2.1.2. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là sự biến đổi văn hóa sinh kế của người Sán Dìu huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang từ năm 1986 đến nay.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu chính được vận dụng trong luận án này là phương pháp điền dã dân tộc học. Ngoài ra, luận án còn sử dụng các phương pháp: phương pháp thống kê, thu thập tài liệu thứ cấp; phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu; cách tiếp cận liên ngành văn hóa học/dân tộc học/nhân học/xã hội học.
2.3. Các kết quả nghiên cứu chính và kết luận
2.3.1. Các kết quả nghiên cứu chính
– Làm rõ cơ sở lý luận về: sinh kế, biến đồi sinh kế, biến đổi văn hóa sinh kế và sự thích ứng văn hóa của người Sán Dìu trước sự biến đổi sinh kế đó.
– Luận án cung cấp cơ sở dữ liệu mang tính hệ thống cho các hoạt động nghiên cứu về sinh kế và biến đổi sinh kế và thích ứng văn hóa sinh kế của người Sán Dìu dưới góc độ văn hóa.
– Luận án cung cấp cơ sở dữ liệu mang tính hệ thống về người Sán Dìu và văn hoá truyền thống người Sán Dìu ở Tuyên Quang nhằm giới thiệu, quảng bá văn hoá
truyền thống góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống của người Sán Dìu.
– Luận án phân tích làm rõ sự biến đổi, những yếu tố tác động đến sự biến đổi các hoạt động sinh kế, chỉ ra sự thích ứng văn hóa, xu hướng biến đổi văn hóa sinh kế và những vấn đề đặt ra đối với sinh kế, văn hóa của người Sán Dìu, làm cơ sở để các nhà nghiên cứu, nhà quản lý xây dựng các cơ chế, chính sách, kế hoạch, đề án, dự án để phát triển sinh kế bền vững nhằm ổn định đời sống, phát triển kinh tế – xã hội của người Sán Dìu.
2.3.2. Kết luận
Sinh kế là một thành tố quan trọng của văn hóa sản xuất. Phân tích sinh kế truyền thống và sự biến đổi sinh kế thông qua các nguồn lực, các hoạt động sinh kế nhằm làm rõ quá trình biến đổi, sự lựa chọn thay đổi các hoạt động sinh kế để sinh tồn và phát triển. Sự thay đổi môi trường sống, biến đổi sinh kế … góp phần thúc đẩy sự thích ứng của các thành tố văn hóa khác của cộng đồng người Sán Dìu. Sự biến đổi văn hóa sinh kế không phải là sự biến đổi mới mà là sự kết hợp giữa các giá trị văn hóa sinh kế truyền thống với sự bổ sung các giá trị văn hóa sinh kế mới trong quá trình chủ động, linh hoạt lựa chọn phương thức sinh kế nhằm đảm bảo đời sống hiện tại. Những biến đổi ấy trở thành nguồn lực góp phần phát huy giá trị văn hóa tộc người, xây dựng chủ thể trong thời đại mới. Thích ứng văn hóa và biến đổi sinh kế phản ánh rõ nét cung cách ứng xử của họ với sinh kế mới, phù hợp với xu hướng của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN; phù hợp với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Mặt khác, những biến đổi này cũng góp phần tạo ra các hệ lụy như bào mòn các mối quan hệ ứng xử tốt đẹp trong gia đình, dòng họ, thôn xóm, xuất hiện tệ nạn xã hội… Đây cũng là những vấn đề đặt ra nhằm phát triển sinh kế bền vững gắn với gìn giữ, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa tộc người trong giai đoạn hiện nay.
