Nghiên cứu sinh: NGUYỄN PHƯƠNG CHI
Đề tài luận án: Nghiên cứu đây mạnh ứng dụng thương mại điện tử vào chuỗi giá trị ngành gạo của Việt Nam nhằm nâng cao liên kết và giá trị cho ngành
Ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số ngành: 9340101
Người hướng dẫn: PGS. TS Nguyễn Văn Thoan
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Ngoại thương
1. Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
Về mặt lý luận, luận án đã hệ thống hóa các lý thuyết nền tảng về chuỗi giá trị, chuỗi giá trị toàn cầu và thương mại điện tử, đồng thời vận dụng mô hình TOE làm khung phân tích trung tâm để nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến ứng dụng thương mại điện tử trong chuỗi giá trị ngành gạo.
Về mặt thực tiễn, luận án phân tích thực trạng ứng dụng thương mại điện tử của tổ chức tham gia vào khâu cuối của chuỗi giá trị gạo tại Việt Nam, làm rõ tác động của thương mại điện từ đến khả năng nâng cao liên kết và giá trị cho ngành. Trên cơ sở kết quả khảo sát và mô hình kiểm định, luận án đề xuất hệ thống giải pháp khả thi cho Nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã và hiệp hội nhằm thúc đẩy thương mại điện tử, nâng cao giá trị và liên kết của gạo Việt. Đây là nguồn tham khảo thiết thực cho quản lý, hoạch định chính sách và các bên tham gia chuỗi. 2. Những phát hiện, đề xuất mới rút ra được từ kết quả nghiên cứu, khảo sát của luận án
Luận án đã kiểm định mô hình lý thuyết đa nhân tố nhằm phân tích các yếu tố tác động đến mức độ ứng dụng thương mại điện tử trong chuỗi giá trị ngành gạo, cũng như đo lường tác động của thương mại điện tử đến nâng cao liên kết và giá trị cho ngành. Kết quả cho thấy, các yếu tố thuộc ba chiều Công nghệ – Tổ chức – Môi trường (TOE) đều có ảnh hưởng đáng kể, trong đó năng lực công nghệ và hỗ trợ từ chính phủ đóng vai trò nổi bật hơn cả trong việc thúc đẩy doanh nghiệp áp dụng thương mại điện tử ở cấp độ cao hơn.
Nghiên cứu cho thấy, thương mại điện tử có tác động tích cực đến hiệu quả hoạt động và khả năng thiết lập liên kết dọc – ngang trong chuỗi giá trị gạo, đặc biệt trong khâu cuối như chế biến, bao bì, phân phối và xuất khẩu. Tuy nhiên, hiệu quả này chỉ đạt được rõ rệt khi có sự đồng bộ về nhận thức lãnh đạo, năng lực nhân sự và đầu tư công nghệ. Các doanh nghiệp và hợp tác xã thiếu nhân sự chuyên trách hoặc thiếu chiến lược dài hạn về thương mại điện tử thường không đạt được tác động mong đợi, dù có áp dụng ở cấp độ giao dịch điện tử.
Luận án đề xuất hệ thống giải pháp toàn diện nhằm thúc đẩy ứng dụng TMĐT trong chuỗi giá trị gạo Việt Nam, chia theo bốn nhóm đối tượng chính: cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã, và hiệp hội ngành hàng. Các giải pháp bao gồm cả chính sách tài chính, hỗ trợ xây dựng, phát triển thương hiệu, đào tạo nhân lực, cùng các sáng kiến xây dựng nền tảng dữ liệu dùng chung và chuẩn hóa bao bì ngành gạo.
Các đề xuất chính sách được thiết kế dựa trên bằng chứng thực nghiệm từ mô hình SEM, kết hợp với các ví dụ quốc tế điển hình và các mô hình thử nghiệm thành công tại Việt Nam. Tính khả thi cao của các giải pháp được đảm bảo thông qua cơ chế phối hợp đa bên, tận dụng cả nguồn lực nhà nước và hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế như FAO, ADB, GIZ.
