TRÍCH YẾU LUẬN ÁN TIẾN SĨ
1. Phần mở đầu
Họ và tên NCS: Nguyễn Thị Huệ Ninh
Tên đề tài: Các yếu tố văn hóa trong phim truyện điện ảnh Việt Nam (qua những phim chuyển thể văn học dân gian)
Chuyên ngành: Văn hoá học
Mã số: 9229040
Tên cơ sở đào tạo: Trường Đại học Văn hoá Hà Nội
2. Phần nội dung
2.2. Mục đích nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu
2.2.1. Mục đích nghiên cứu
Luận án nhằm sử dụng lý thuyết chuyển thể và lý thuyết diễn giải văn hóa để xác định giá trị, tầm quan trọng của các yếu tố văn hóa truyền thống trong phim truyện điện ảnh Việt Nam chuyển thể từ văn học dân gian. Qua đó, tìm phương án xây dựng tác phẩm phim truyện điện ảnh đậm đà bản sắc dân tộc, nâng cao chất lượng phim truyện điện ảnh Việt Nam.
2.2.2. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là các yếu tố văn hóa truyền thống trong phim truyện điện ảnh Việt Nam chuyển thể từ văn học dân gian.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu chính được vận dụng trong luận án này là: Khảo sát văn bản để tiến hành việc mô tả sâu của Clifford Geertz đối với những văn bản văn hóa là phim truyện điện ảnh, từ đó diễn giải việc biến đổi các yếu tố văn hóa trong văn bản văn học dân gian nguồn sang phim truyện điện ảnh chuyển thể. Ngoài ra, luận án còn sử dụng các phương pháp là phương pháp nghiên cứu định lượng và phương pháp so sánh, đối chiếu.
2.3. Các kết quả nghiên cứu chính và kết luận
2.3.1. Các kết quả nghiên cứu chính
– Luận án hệ thống hóa tư liệu và đưa ra cái nhìn đầy đủ hơn về những biểu hiện của các yếu tố văn hóa trong phim truyện điện ảnh (qua những phim chuyển thể văn học dân gian) từ khi hình thành (1959) đến nay (năm 2019); góp phần làm sáng rõ những vấn đề lý luận về văn hóa và điện ảnh trong việc chuyển thể văn học dân gian vào phim truyện điện ảnh.
– Luận án thống kê số lượng, thể loại, nội dung của phim truyện điện ảnh Việt Nam chuyển thể văn học dân gian để thấy xu hướng phát triển của dòng phim này.
– Luận án bổ sung hệ thống lý thuyết và phương pháp nghiên cứu về phim truyện điện ảnh chuyển thể, đồng thời cung cấp những kiến thức về văn hóa học bổ trợ cho việc sáng tác phim truyện điện ảnh nhằm hướng đến việc xây dựng tác phẩm đậm đà bản sắc dân tộc.
– Luận án chỉ rõ những biểu hiện của các yếu tố văn hóa qua những phim truyện điện ảnh chuyển thể văn học dân gian ở một số phương diện cụ thể để thấy được sự tương tác và vai trò của các yếu tố văn hóa đối với phim truyện điện ảnh. Từ đây, góp phần khẳng định cách tiếp cận tác phẩm điện ảnh từ góc độ văn hóa là một hướng nghiên cứu cần thiết trong nghiên cứu nghệ thuật điện ảnh.
– Luận án phân tích (đọc ra) tư tưởng, trình độ nghệ thuật, các mặt về bản sắc văn hóa, tính hiện đại và truyền thống trong các phim truyện điện ảnh Việt Nam chuyển thể từ văn học dân gian. Đồng thời chỉ ra mặt ưu điểm, hạn chế của phim truyện điện ảnh Việt Nam chuyển thể văn học dân gian dưới góc nhìn văn hóa nhằm tìm ra nguyên nhân của chúng. Từ đó, nêu những vấn đề văn hóa trong quá trình chuyển thể văn học dân gian vào phim truyện điện ảnh để tìm hướng giải quyết.
– Luận án đóng góp một công trình nghiên cứu văn hóa theo hướng liên ngành ở việc phân tích các yếu tố văn hóa trong các loại hình nghệ thuật khác nhau, định hướng cho việc tiếp nhận, khai thác văn bản nghệ thuật dưới góc nhìn văn hóa.
2.3.2. Kết luận
Các yếu tố văn hóa vốn chứa đựng những nét bản chất nhất, nhân văn nhất của con người ở những vùng đất, những dân tộc khác nhau. Nhận diện các yếu tố văn hóa trong các phim truyện điện ảnh Việt Nam chuyển thể văn học dân gian để gợi mở một cách vận dụng hiệu quả các yếu tố văn hóa trong việc bảo tồn di sản, nâng cao giá trị văn hóa của tác phẩm phim truyện, mang lại lợi ích cho người xem là hướng đi cần thiết trong nghiên cứu và sáng tác. Phân tích và làm rõ yếu tố văn hóa trong phim truyện điện ảnh, cùng với việc làm rõ tam giác quan hệ của văn học dân gian, phim truyện điện ảnh và các yếu tố văn hóa góp phần cho định hướng nâng cao nguồn lực văn hóa, phục vụ cho mục tiêu xây dựng phim truyện điện ảnh phát triển, hội nhập quốc tế trong bối cảnh xã hội đương đại. Hướng tới việc bồi dưỡng cho các nhà điện ảnh có tầm văn hóa cao để làm nên những tác phẩm điện ảnh mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.
