THÔNG TIN NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI VỀ HỌC THUẬT, LÝ LUẬN, LUẬN ĐIỂM MỚI VỀ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA LUẬN ÁN
1. Tóm tắt mở đầu
Đề tài luận án: Chính sách thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam
Chuyên ngành: Quản lý công; Mã số: 9 34 04 03
Họ và tên nghiên cứu sinh: Nguyễn Xuân Khôi
Họ và tên người hướng dẫn:
1. PGS.TS. Trang Thị Tuyết
2. PGS. TS Lê Xuân Bá
Cơ sở đào tạo: Học viện Hành chính Quốc gia (nay là Học viện Hành chính và Quản trị công)
2. Nội dung trang thông tin tóm tắt những đóng góp mới của luận án
Thứ nhất, Luận án đề xuất khái niệm mới về chính sách thu hút FDI “thế hệ mới”. Đó là thu hút các nhà đầu tư nước ngoài sở hữu công nghệ hiện đại, năng lực quản trị tiên tiến, tập trung vào nghiên cứu và phát triển, tạo ra giá trị gia tăng cao cho sản phẩm, hướng đến xây dựng một nền kinh tế Việt Nam năng động và hội nhập.
Thứ hai, Luận án đã chỉ ra và phân tích những yêu tố liên quan đến bối cảnh, xu hướng vừa có tác động tích cực, vừa tác động tiêu cực đến sự dịch chuyển dòng vốn FDI và từ đó điều chỉnh chính sách thu hút FDI của các quốc gia, trong đó có Việt Nam. Đó là xu hướng tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn câu sau Đại dịch Covid-19; sự tiến bộ khoa học – công nghệ cùng sự phát triển mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp lân thứ tư, tỷ suất lợi nhuận từ FDI ngày càng giảm kê từ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2007 – 2008; và cạnh tranh thu hút FDI ngày càng khốc liệt để khôi phục kinh tế sau đại dịch COVID-19… cũng như sự trỗi dậy của chủ nghĩa bảo hộ và chống tự do hóa thương mại đa phương.
Thứ ba, Luận án đã thu thập số liệu và dẫn chứng để chứng minh những bất cập vẫn còn tồn tại trong thu hút FDI ở Việt Nam sau 35 năm kể từ những dòng vốn đầu tiên từ nước ngoài vào Việt Nam: đó là tình trạng công nghệ thấp, phát thải nhiều gây ra những hậu quả xấu về môi trường; đầu tư không minh bạch; nhiều dự án FDI đã không mang lại hiệu quả khi báo lỗ nhiêu triền miên, sự kết nối giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước yếu, tính lan tỏa của vốn FDI thấp…
Thứ tư, Luận án phân tích, đánh giá kết quả thực thi chính sách thu hút FDI qua các giai đoạn ở Việt Nam, trong đó chủ yếu tập trung vào giai đoạn từ 2014-2022 và chỉ ra những hạn chế về cơ chế chính sách làm suy giảm vai trò, hiệu quả của dòng vốn ngoại. Để chứng minh cho những đánh giá đó, Luận án sử dụng kết quả điều tra và khảo sát đối với các doanh nghiệp FDI (350 doanh nghiệp ở 3 khu vực Bắc, Trung, Nam) trong các lĩnh vực, ngành nghề khác nhau để làm sáng tỏ thực tiễn về chính sách nêu trên.
Thứ năm, Từ những bất cập trong hoạt động của các doanh nghiệp FDI, từ những hạn chế đã chỉ ra trong chính sách thu hút FDI hiện tại, Luận án đề xuất quan điểm, phương hướng phải điều chỉnh chính sách FDI trong giai đoạn tới. Đồng thời luận án đưa ra một hệ thống giải pháp cụ thể liên quan đền thiết kế chính sách FDI “thế hệ mới” cũng như thực thi hiệu quả chính sách FDI ở Việt Nam theo hướng: tăng cường sàng lọc dòng vốn FDI; giảm những ưu đãi về thuế và đất đai theo kiểu dàn trải; cần thiết kế chính sách có tính mục tiêu, tập trung vào doanh nghiệp công nghệ cao, dựa trên các tiêu chí về công nghệ; quan trọng hơn cả là tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư để giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp FDI, đồng thời thiết kế khung ưu đãi chung cho phép các địa phương chủ động hơn trong xây dựng chính sách thu hút FDI phù hợp với nhu cầu và mong muốn của địa phương mình…
