NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Đề tài luận án: Hợp tác kinh tế của các hộ trồng rừng sản xuất ở vùng Trung du miền núi phía Bắc Việt Nam.
Chuyên ngành: Phân bố LLSX và phân vùng kinh tế
Mã số: 9310110
Nghiên cứu sinh: Chu Thị Thu
Mã NCS: NCS37.128PB
Người hướng dẫn: GS.TS. Đinh Đức Trường, PGS.TS. Trần Thị Thu Hà
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
Luận án dựa trên cách tiếp cận quan điểm về hợp tác kinh tế của các hộ trồng rừng sản xuất của Child và Faulkner (1998) được Brian W. Sharp và cộng sự (2004) làm rõ trong “Mô hình liên minh chiên lược cho tổ chức kinh tế lâm nghiệp quy mô nhỏ ở Úc”: Đối với hoạt động sản xuất lâm nghiệp quy mô nhỏ (hộ trồng rừng) không hội tụ đầy đủ 7 yếu tố đảm bảo sản xuất lâm nghiệp thành công (bao gồm: Đất (Land), lao động (Labour), vôn (Capital), kĩ thuật lâm sinh (Silvicultural skills), khai thác và chế biên (Harvesting and processing), thị trường tiêu thụ (Marketing Skills, chính sách của Chính phủ (Government)). Cách tốt nhất đối với hộ là hợp tác và liên doanh liên kết. Sự hợp tác này phải tính đến các khía cạnh của liên minh theo chiêu dọc và ngang. Trong lĩnh vực sản xuât lâm nghiệp quy mô nhỏ và đang phát triển như ở Việt Nam hiện nay, trọng tâm xây dựng nguồn lực thông qua việc mở rộng diện tích trồng rừng trong một vùng, tôi đa hóa giá trị cho hộ trồng rừng và những tác nhân khác tham gia trong chuỗi giá trị gỗ nguyên liệu.
Đối với hợp tác kinh tế của các hộ trồng rừng sản xuất, nghiên cứu đã chỉ ra được 5 mô hình hợp tác kinh tê theo chiêu ngang và 3 mô hình hợp tác kinh tê theo chiêu dọc. Luận án nêu bật các chủ thể, hình thức, nội dung và phương thức hợp tác của các hộ trồng rừng sản xuất. Từ đó, khái quát hóa và đị sâu phân tích về đặc điểm, cơ chế hình thành và những quy định trong các mối quan hệ hợp tác kinh tế mà hộ trông rừng sản xuất tham gia.
Những phát hiện, đề xuất mới rút ra được từ kết quả nghiên cứu, khảo sát của luận án
Thứ nhất, Luận án đã đi sâu phân tích hiệu quả sản xuất kinh doanh của nhóm hộ hợp tác kinh tế tốt hơn so với nhóm hộ không hợp tác kinh tế. Dựa trên kết quả thống kê khảo sát giữa 2 nhóm hộ và kết quả kiểm định Independent-samples T-test luận án chỉ ra các chỉ tiêu phản ảnh hiệu quả như: doanh thu, chi phí, lợi nhuận, quy mô sản xuất, tính ổn định trong sản xuất… Bên cạnh đó, nghiên cứu đã phát hiện ra 2 chỉ tiêu ngoài việc đem lại hiệu quả kinh tê của các hộ hợp tác mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với quản lý rừng bền vững, đó là 2 chỉ tiêu: tuổi rừng khai thác (T) và chu vi gỗ khai thác (C) (rừng keo thuận loài) của nhóm hộ tham gia hợp tác kinh tế cao hơn so với nhóm hộ không tham gia hợp tác kinh tế.
Hai là, Luận án cho thấy các mô hình hợp tác kinh tế tiêu biểu đem lại giá trị kinh tế cao cho các hộ trồng rừng sản xuất. Đối với 5 MHHT theo chiều ngang: thứ nhất là mô hình hợp tác của nhóm hộ trồng rùng cấp chứng chỉ FSC; thứ hai là 2 mô hình hợp tác kinh tế kiểu Tổ hợp tác và Hợp tác xã trong sản xuất lâm nghiệp. Đối với 3 MHHT theo chiều dọc, thì MHHT mà hộ trồng rừng tham gia trong chuỗi cung ứng gỗ nguyên liệu có FSC có kết quả thành công hơn cả. Mặt khác, hiệu quả trong rừng trồng sản xuất của nhóm hộ hợp tác theo chiều dọc cao hơn so với những hộ hợp tác theo chiều ngang. Kết quả nghiên cứu này đã chứng minh cho lý luận về MHHT dọc là sự thành công của MHHT theo chiều ngang.
Ba là, nghiên cứu đã chỉ ra được 12 biển số các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định tham gia HTKT (trong đó nhóm biên ảnh hưởng mạnh nhất là nhận thức, đặc điểm sản xuất của hộ cũng như thông tin về hợp tác). Luận án cũng chỉ ra 8 biên ảnh hưởng đến việc hộ tham gia HTKT theo chiều dọc và ngang hay chỉ tham gia HTKT theo chiều ngang gồm (trong đó nhóm biến ảnh hưởng mạnh nhất là: hỗ trợ từ phía các tổ chức (HTTCKTXH) và đặc điểm hộ). Gọi ý cần có những tác động chính sách của Nhà nước trong việc định hướng, tuyên truyền cho các nông hộ tham gia HTKT nhằm nâng cao hiệu quả trồng rừng. Đặc biệt, hướng các hộ tham gia trồng rừng theo chuỗi giá trị gỗ có chứng chỉ FSC.
