NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Đề tài luận án: Tác động của vốn chủ sở hữu đến khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam
Ngành đào tạo: Tài chính – Ngân hàng
Mã ngành: 9340201
Nghiên cứu sinh: Lê Văn Hợp
Người hướng dẫn: GS.TS. Nguyễn Văn Nam; TS. Hồ Văn Tuấn
Cơ sở đào tạo: Đại học Kinh tế Quốc dân
Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
Thứ nhất, dựa vào lý thuyết các bên liên quan được phát triển bởi Modigliani & Miller (1963), Freeman (1984) đề cập đến vấn đề các doanh nghiệp có vốn chủ sở hữu (VCSH) cao hơn sẽ có nhiều ưu thế hơn (trong việc tiếp cận khách hàng, có nguồn lực để nghiên cứu, phát triển) nên có khả năng sinh lời cao hơn, luận án đã phát triển lý thuyết trên để nghiên cứu đối với các ngân hàng thương mại (NHTM) – là các tổ chức kinh doanh tiền tệ. Luận án đã bổ sung biển sở hữu nhà nước là biển trung gian trong ảnh hưởng của VCSH đến khả năng sinh lời của các NHTM, bôi tại các nền kinh tế đang chuyển đổi như Việt Nam, các ngân hàng có sở hữu nhà nước chiếm tỷ trọng lớn và có được một số ưu đãi hơn so với các NHTM cổ phần.
Thứ hai, bổ sung cho lý thuyết trung gian tài chính được phát triển bởi Berger & cộng sự (2014) trong việc lý giải mức độ ảnh hưởng của sở hữu của nhà nước đến khả năng sinh lời của các NHTM. Lý thuyết trung gian tài chính cho rằng các ngân hàng nên hoạt động theo cơ chế thị trường bởi thị trường tự điều tiết. Tuy nhiên, tại các nước có nền kinh tế đang chuyển đổi như Việt Nam, các ngân hàng có vốn nhà nước trên 50% chiếm tỷ trọng lớn về quy mô tổng tài sản hay quy mô VCSH (khi so với toàn bộ hệ thống). Khi đó, các NHTM nhà nước vừa đóng vai trò là một doanh nghiệp, vừa đóng vai trò là công cụ điều tiết nền kinh tế nên khả năng sinh lời sẽ bị ảnh hưởng bởi các quyết định từ phía đơn vị quản lý. Luận án đã sử dụng lý thuyết trung gian tài chính để luận giải mối quan hệ giữa khả năng sinh lời với mức độ sở hữu của nhà nước tại các ngân hàng.
Những phát hiện, đề xuất mới rút ra được từ kết quả nghiên cứu, khảo sát của luận án
Kết quả thực nghiệm cho thấy tỉ lệ VCSH trên tổng tài sản tác động nghịch chiều lên ROE và thuận chiều lên ROA. Các biến kiểm soát như tỷ lệ sở hữu nhà nước không có tác động rõ ràng đến khả năng sinh lời; trong khi đó, Dự phòng rủi ro tín dụng trên tổng dư nợ; tiền gửi trên tổng tài sản tác động âm đến khả năng sinh lời; Quy mô ngân hàng tác động dương đến khả năng sinh lời.
Các bằng chứng thực nghiệm cũng cho thấy GDP có tác động dương đến ROE nhưng không tác động đến ROA; lạm phát tác động dương đến ROA và ROE.
Căn cứ vào các kết quả nghiên cứu, luận án đưa ra các hàm ý chính sách gồm (1) tăng trưởng vốn thực chất, tránh tình trạng vốn ảo; (2) giảm kiểm soát của nhà nước đối với các NHTM cũng như để các NHTM hoạt động theo cơ chế thị trường; (3) điều hành các chính sách theo hướng ổn định kinh tế vĩ mô và thông lệ quốc tế.
