MỞ ĐẦU
Ngày nay, vấn đề ô nhiễm không khí, đặc biệt là ô nhiễm không khí trong nhà không chỉ còn là vấn đề riêng của quốc gia hay khu vực mà nó đã trở thành vấn đề toàn cầu. Những loại khí ô nhiễm gây hại cho sức khỏe con người như bụi, CO2, NO2, CO, SO₂ và các loại hợp chất hữu cơ dễ bay hơi đã gây ra 1,6 triệu ca tử vong mỗi năm. Trong đó, hầu hết những ca nhiễm độc cấp tính là trẻ em dưới 5 tuổi [37].
Ở các nước đang phát triển, tỷ lệ tử vong đến từ nguyên nhân ô nhiễm không khí trong nhà là khoảng 3,7% khiến ô nhiễm không khí trong nhà trở thành nguyên nhân gây tử vong nguy hiểm nhất sau suy dinh dưỡng, quan hệ tình dục không an toàn, thiếu nước sạch và không có hệ thống vệ sinh đầy đủ, sạch sẽ [37].
Con người dành khoảng 90% cho các hoạt động ở trong nhà như: làm việc, học tập, nghỉ ngơi, vui chơi, giải trí, thể thao …. Do đó, chất lượng không khí trong nhà trở thành yếu tố quan trọng đối với sức khỏe và sự phát triển bền vững của mỗi cá nhân và cộng đồng nói chung [37]. Bên cạnh đó, hệ hô hấp của trẻ em chưa phát triển một cách đầy đủ nên các em là nhóm đối tượng nhạy cảm với các chất ô nhiễm không khí hơn so với người trưởng thành, phần lớn thời gian hoạt động học tập, vui chơi của trẻ diễn ra tại các trường học [36]. Hiện nay, chất lượng không khí trong các trường học ngày càng thu hút được sự quan tâm của các nhà nghiên cứu, trong một số trường hợp, kết quả chỉ ra rằng không khí trong nhà ô nhiễm hơn không khíngoài trời [7]. Trong các loại khí gây ô nhiễm, BTEX (benzen, toluen, etyl benzen, xylen) là họ các hợp chất hữu cơ điển hình thuộc nhóm các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs), có khả năng gây rủi ro đến sức khỏe của con người. Các hợp chất này có thể gây ra các ảnh hưởng sức khỏe khác nhau như: kích thích mắt, mũi và họng, đau đầu, buồn nôn, tổn thương gan, thận và hệ thần kinh trung ương. Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã phân loại bezen là chất gây ung thư cho người người (nhóm 1) và etyl benzen có khả năng gây ung thư cho người (nhóm 2B) [37]
Đến nay, mức độ ô nhiễm BTEX trong nhà và ngoài trời chưa được nghiên cứu rộng rãi tại Hà Nội. Nguy cơ sức khỏe của người dân khi tiếp xúc với BTEX chưa được quan tâm đầy đủ. Vì vậy, việc nghiên cứu đặc điểm ô nhiễm không khítrong nhà tại Hà Nội là rất cần thiết, là căn cứ để các nhà khoa học đề xuất các giải pháp làm giảm ô nhiễm BTEX trong không khí, bảo vệ sức khỏe người dân. Với mục đích đó, đề tại được lựa chọn là: “Nghiên cứu đặc trưng nguồn phát thải các chất BTEX trong không khí trong nhà tại khu vực Hà Nội và đánh giá ảnh hưởng của chúng tới sức khỏe con người”.
Nội dung nghiên cứu bao gồm:
Lập bảng câu hỏi khảo sát cấu trúc các tòa nhà và các thông số ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà tại các trường mầm non trên địa bàn Hà Nội.
Thiết lập kế hoạch và thực hiện chiến dịch lấy mẫu không khí trong nhà và không khí ngoài trời tại các trường mầm non trên địa bàn Hà Nội.
Kết quả phân tích nồng độ BTEX trong không khí trong nhà và không khíngoài trời tại các trường mầm non trên địa bàn Hà Nội. Biện luận kết quả so với các nghiên cứu tương tự ở Việt Nam và trên Thế giới.
So sánh nồng độ các chất BTEX theo 2 mùa: mùa đông và mùa hè
Nhận dạng nguồn phát thải các chất ô nhiễm tìm thấy trong lớp học.
Đánh giá rủi ro về sức khỏe.
Kết luận và kiến nghị hướng nghiên cứu tiếp theo.
